Tarasa Borowcia Tarasa Bulby najprawdopodobniej pod koniec 1942. Obecnie dla rozróżnienia oddziałów Bulby używa się wobec nich określenia UPA - Poleska Sicz.Dla imperium, niezależnie czy rządzonego przez cara, czy przez komunistyczną partię, idea niepodległej Ukrainy stanowiła śmiertelne zagrożenie. Dawała zły przykład innym podbitym narodom. Także perspektywa utraty wielkiego obszaru, bogatego w surowce mineralne i znakomite ziemie uprawne, przerażała Kreml. Nic dziwnego, że ludzi dążących do oderwania Ukrainy od ZSRR ścigano z całą bezwzględnością
Skupiająca od 1929 r. większość emigracyjnych działaczy Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) stworzyła więc własną służbę bezpieczeństwa. Na tyle skutecznie chroniła ona liderów, że w 1936 r. NKWD powołało tzw. wydział do zadań specjalnych. Pracujący w nim funkcjonariusze tworzyli scenariusze zabójstw oraz dopracowywali metody ich realizacji.
Przebywający w Rotterdamie przewodniczący OUN, płk Eugeniusz Konowalec, 23 maja 1938 r. otrzymał paczkę czekoladek od Norbeta Walucha. Ów bliski współpracownik pułkownika cieszył się jego całkowitym zaufaniem. Wcześniej wykazał się sukcesami, organizując podziemne struktury OUN na terenie radzieckiej Ukrainy. Nikt nie odkrył, iż Waluchowi wszystko się udaje dzięki pomocy NKWD. Prawdy domyślono się dopiero wówczas, gdy wybuch bombonierki zabił lidera OUN.
Metody stosowane przez ZSRR przyczyniły się do radykalizacji OUN, która postanowiła niepodległość wywalczyć terrorem. Jednak zamachy okazały się niemożliwe do przeprowadzenia w ZSRR - totalitarne państwo wyłapywało emisariuszy z Zachodu, a klęska głodu, sprokurowana w latach 30. na polecenie Stalina, przetrąciła kark społeczeństwu Ukrainy. Skuteczniej OUN mogła działać na terenie przyjaźniejszej dla Ukraińców Polski. Dlatego - paradoksalnie - to właśnie Galicją Wschodnią wstrząsnęły liczne zamachy.
W sierpniu 1931 r. zamordowano wiceprezesa BBWR Tadeusza Hołówkę, a 15 czerwca 1934 r. członek OUN Grzegorz Maciejko zastrzelił polskiego ministra spraw wewnętrznych płk. Bronisława Pierackiego. Zamachy zorganizował Stepan Bandera. Ten mający wówczas 25 lat młodzieniec w krótkim czasie wyrósł na przywódcę OUN w Polsce, a zarazem na najbardziej poszukiwanego terrorystę. Na jego polecenia w październiku 1933 r. zabito urzędnika konsulatu radzieckiego we Lwowie - Majłowa.
Polska policja ujęła Banderę w połowie 1934 r. W pierwszym procesie skazano go na karę śmierci. Potem wyrok ten zamieniono na siedmiokrotne dożywocie (każde za inny zamach). We wrze.niu 1939 r., podczas niemieckiego najazdu na Rzeczpospolit., odzyskał wolność. Potem, gdy III Rzesza najechała na ZSRR, Bandera proklamował powstanie tymczasowego rządu niepodległej Ukrainy - choć Niemcy nie wyrazili na to zgody. Wówczas kłopotliwego sojusznika hitlerowcy osadzili w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Dopiero jesienią 1944 r. docenili jego pomysły. Wypuszczony na wolność Bandera miał kierować dywersyjnymi działaniami UPA na tyłach frontu wschodniego. Te rozpaczliwe kroki nie zmieniły biegu wojny. Po wojnie Bandera pozostał w Niemczech. Jako obywatel polski, zakonspirowany pod nazwiskiem Stefan Popiel, osiadł w Bawarii.
W drugiej połowie lat 40. Bandera znów zaczął słać emisariuszy OUN na wschód. Przewozili oni materiały propagandowe, pieniądze i broń. "Trzeba pokazać, że OUN może zaplanować i prowadzić walkę tak, by przyczynić się do ogólnego zwycięstwa nad ZSRR" - apelował Bandera do swych zwolenników w 1952 r.
Wraz z końcem epoki stalinowskiej i zmianami w NKWD - przemianowanym w 1954 r. na KGB - zaczęły się kompromitujące wpadki. Wyróżniającego się agenta Nikołaja Chochłowa wysłano do Frankfurtu nad Menem, by zabił Gieorgija Okołowicza, jednego z liderów Narodowego Związku Pracy NTS - socjaldemokratycznej organizacji rosyjskich emigrantów. Jednak Chochłow 18 lutego 1954 r. po prostu wszedł do mieszkania ofiary, przedstawił się i oświadczył: "KC KPZR przysłał mnie, abym pana zabił, ale ja tego rozkazu nie wykonam". Następnego dnia oddał się w ręce CIA. Przy okazji przekazał Amerykanom cudeńko z warsztatów rusznikarskich KGB - pudełko papierosów z zamontowanym samopałem, strzelające pociskami zatrutymi cyjankiem potasu. Dwa miesiące później o swoim zadaniu Chochołow opowiadał dziennikarzom na konferencji prasowej. Wyznał, że w trakcie szkolenia kazano mu czytać publikacje NTS. On zaś pod ich wpływem postanowił pozostać już na stałe na Zachodzie.
Niedługo później, w grudniu 1954 r., oddał się w ręce zachodnioniemieckiej policji płatny morderca Wolfgang Widprett, oświadczając, że Rosjanie zlecili mu zabicie innego lidera NTS, Władimira Poremskiego.
Po tych kompromitacjach Wydział 13 KGB, zajmujący się planowaniem zamachów, przeszedł rewolucję kadrową. Wytypowano też nowego specjalistę od mokrej roboty. Został nim wyróżniający się funkcjonariusz z Ukrainy Bogdan Staszynski. Przeszkolono go w zabijaniu i nauczono języka niemieckiego. Specjalnie też dla niego skonstruowano rozpylacz, strzelający strumieniem trującego gazu. W październiku 1957 r. zwierzchnicy poinformowali Staszynskiego, że ma zabić głównego ideologa NTS, a zarazem lidera ukraińskiej diaspory w RFN i bliskiego współpracownika Stepana Bandery - Lwa Rebeta. Kilka dni później morderca z KGB zaczaił się w ciemnej klatce schodowej obok mieszkania Rebeta. Gdy ofiara wchodziła po schodach, wystrzelony z rozpylacza cyjanek potasu uderzył ją w twarz. Lekarze po oględzinach zwłok stwierdzili zawał serca.
Staszynski wrócił do NRD i czekał na kolejne zadanie. Przy okazji poznał w Berlinie Wschodnim Niemkę Ingę Pohl, z którą związał się na stałe.
W 1959 r. KGB namierzyło Banderę. Jednak liderowi OUN zwykle towarzyszyło kilku ochroniarzy. Pierwszy raz Staszynskiemu udało się zbliżyć do Bandery w połowie 1959 r. Szef OUN bez ochrony majstrował przy samochodzie na podwórzu domu przy Kreitmeisterstrasse w Monachium. Agent KGB nie odważył się jednak na zabójstwo w dzień na otwartej przestrzeni. Nadal czatował przed kamienicą. Wreszcie 15 października 1959 r. tuż przed trzecią po południu Bandera bez obstawy zaczął wchodzić po schodach. Staszynski dogonił go przed drzwiami mieszkania, strzelił do niego gazem, a potem wymknął się z budynku, wyrzucając rozpylacz do kanału. Do NRD wrócił, posługując się fałszywym paszportem wystawionym na nazwisko Kowalski.
|
TRY LYUBOVI STEPANA BANDERY part 1
|
TRY LYUBOVI STEPANA BANDERY part 2
|
Umierającego przed drzwiami Banderę znalazła kilka minut po zamachu jego żona. Niemieccy lekarze orzekli zawał. Na żądanie kierownictwa OUN dokonano powtórnej sekcji, podczas której ukraiński lekarz, dr Hanyłewycz, stwierdził zgon na skutek silnej trucizny. W to jednak nikt w RFN nie uwierzył.
Formacja zbrojna stworzona przez frakcję banderowską Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Początkowo działała na Wołyniu i Polesiu jako Oddziały Wojskowe OUN (b) (Wijśkowy Widdiły). Nazwę późniejszą, tzn. UPA przejęto od formacji zbrojnych Tarasa Borowcia Tarasa Bulby najprawdopodobniej pod koniec 1942. Obecnie dla rozróżnienia oddziałów Bulby używa się wobec nich określenia UPA - Poleska Sicz.
Za oficjalną datę utworzenia UPA historycy ukraińscy przyjmują 14 października 1942 . Święto Szaty (Pokrowy) Najświętszej Marii Panny. Dzień ten jako święto UPA został ustalony na mocy postanowienia Ukraińskiej Głównej Rady Wyzwoleńczej z 30 maja 1947. Szybki rozwój struktur organizacyjnych i wzrost liczebności UPA nastąpił w 1943, zwłaszcza po dezercji do niej większości ukraińskich policjantów, będących do tej pory w służbie niemieckiej. Taras Bulba nie zgadzał się z polityką eksterminacji ludności cywilnej, stosowaną przez Banderę, w związku z czym 18 sierpnia 1943 nastąpiła likwidacja jego oddziałów, większą część z nich rozbrojono, pozostałe rozbito podczas walk. Również w lipcu/sierpniu 1944 roku po rozbiciu przez Armię Czerwoną 14 Dywizji SS-Galizien około 4 000 ukraińskich żołnierzy zasiliło oddziały UPA.
Burzliwy rozwój UPA miał miejsce w tym okresie przede wszystkim na pograniczu Polesia i Wołynia i na Wołyniu. W lecie 1943 UPA rozpoczęła planową akcję eksterminacji polskiej ludności Wołynia (tzw. rzeź wołyńska). Zorganizowane ludobójstwo trwało nawet jeszcze po ponownym wkroczeniu na Wołyń Armii Czerwonej. W wyniku masowych morderstw dokonywanych z niezwykłym okrucieństwem śmierć poniosło około 60 000 Polaków. W 1944 fala zabójstw przesunęła się na tereny Małopolski Wschodniej, gdzie śmierć poniosło ponad 100 tys. Polaków. Należy podkreślić, iż w eksterminacji polskiej ludności Wołynia i Małopolski Wschodniej oprócz UPA wzięła udział także cywilna ludność ukraińska, zwana przez UPA czernią. Do wspólnych rzezi ludności polskiej dochodziło również we współpracy z 14 Dywizją Grenadierów Waffen SS-Galizien (zbrodnia ludobójstwa we wsi Huta Pieniacka, w której ofiara padło od 800-1200 polskich mieszkańców).
Od 1944 roku UPA prowadziła walki na terenach ZSRR, Czechosłowacji i Polski, których celem było utworzenie niepodległej Ukrainy.
Ostateczny kres działalności UPA na terytorium Polski przyniosła przeprowadzona w lecie 1947 roku tzw. Akcja Wisła.
W 64 rocznicę powstania UPA prezydent Ukrainy, Wiktor Juszczenko, podpisał dekret uznający Ukraińską Powstańczą Armię za ruch wyzwoleńczy. Dekret ten na razie ma jedynie znaczenie propagandowe, gdyż odpowiednia uchwała nie została jeszcze podjęta przez ukraiński parlament.
Ostatni komendant UPA, Wasyl KukPierwszym dowódcą UPA został Dmytro Kljaczkiwśkyj (Kłym Sawur, Ochrim), a szefem Krajowego Sztabu Wojskowego (Krajowyj Wijśkowyj Sztab . KWSz) Wasyl Iwachiw (Sonar, Som), po jego śmierci Wasyl Sydor (Szełest), a po nim Łeonid Stupnyckyj Honczarenko. Pod koniec 1943 UPA składała się z czterech okręgów wojskowych (wijśkowa okruha . WO), zwanych też grupami (hrupa):
Oddziały UPA dokonywały także rajdów na wschodnie tereny Ukrainy (przede wszystkim okolice Kamieńca Podolskiego, Winnicy, Czerkasów). Mimo wysiłków podejmowanych od 1943 nie udało się zbudować struktur UPA i OUN na Ukrainie Wschodniej.
W 1943 na terenach Małopolski Wschodniej UPA formalnie nie istniała, działała tam od 3 czerwca 1943 inna struktura nacjonalistów ukraińskich . Ukraińska Samoobrona Ludowa (Ukrajinśka Narodna Samooborona - UNS) dowodzona przez Ołeksandra Łućkoho Bohun, Bohdan, Berkut, Andrijenko). Szefem KWSz na terenie Małopolski Wschodniej był w tym czasie Łuka Pawłyszyn (Wowk).
Dopiero w grudniu 1943 UNS przekształciła się w UPA. Składała się wówczas z następujących WO (Grup):
Sotnia dzieliła się na trzy czoty (plutony), te zaś na trzy roje (drużyny). W roju występowały zazwyczaj dwa łanki (sekcje). Na przełomie 1943 i 1944 sotnie miały cztery czoty, a te z kolei cztery roje.
Łanek liczył od 4 do 6 żołnierzy. Rój liczył 8-12 osób. Uzbrojenie roju składało się z ręcznego karabinu maszynowego (rkm), 2-3 pistoletów maszynowych (pm), pozostali uzbrojeni byli w karabiny. W sotni istniał poczet dowódcy, składający się pracownika politycznego (politwychownyk), szefa sotni (buńczucznyj), sanitariusza, łączników, niekiedy także z roju Wojskowej Żandarmerii Polowej (Wijśkowo-polowa żandarmerija), zwiadowców czy pododdziału ciężkiej broni piechoty.
Teoretycznie sotnia powinna liczyć 163 osoby, jednak do lata 1944 występowały sotnie składające się nawet ze 180-200 ludzi. Od jesieni 1944 sotnie liczyły 100-130 osób, a od 1946 o połowę mniej.
Kureń (kurin) składał się z 2-3 sotni, niekiedy w kureniach istniały samodzielne czoty Żandarmerii Polowej, ciężkich karabinów maszynowych, moździerzy, zwiadu konnego. W skład pocztu (sztabu) kurina wchodzili: szef sztabu (adiutant), wychowawca polityczny, szef batalionu (bunczucznyj), kapelan, lekarz, a w UPA-Północ także referent Służby Bezpieczeństwa (Służba Bezpeky . SB). Funkcję zastępcy dowódcy kurina pełnił jeden z dowódców sotni.
Nazwy jednostek tworzono zazwyczaj od pseudonimu dowódcy np. sotnia "Chrina" (dow. Stepan Stebelski ps. "Chrin") czy kureń "Rena" (dow. Wasyl Mizernyj ps. "Ren"), chociaż sotnie posiadały też oznaczenia liczbowe - np. U-1, U-2 (od Udarnyki, od kryptonimu kurenia).
Poczynając od drugiej połowy 1944 w UPA-Północ i UPA-Południe jednostką taktyczną stała się brygada (tylko z nazwy, liczyła bowiem około 400 osób, a więc tyle, co kurin). Brygada dzieliła się na zahony (czyli pułki, faktycznie zaś sotnie), te z kolei na oddziały i pododdziały. Jak można przypuszczać, był to wyłącznie zabieg propagandowy. W 1945 podział na oddziały i pododdziały (jako nazwy) przyjął się również w UPA-Zachód.
W drugiej połowie 1945 i później z powodu poniesionych strat i stałego nacisku sowieckich organów bezpieczeństwa (NKWD - Narodnyj Komissariat Wnutriennich Dieł - Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych, od kwietnia 1946 MWD - Ministerstwo Wnutriennych Dieł i NKGB - Narodnyj Komissariat Gosudarstwiennoj Biezopasnosti - Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego, od kwietnia 1946 MGB - Ministerstwo Gosudarstwiennoj Biezopasnosti) wszelki podział organizacyjny (zwłaszcza struktury wyższe . TW, WO itd.) stał się fikcją. UPA przeszła do głębokiej konspiracji i działała przy pomocy terenowych bojówek. Podział na sotnie także przestał istnieć.
Stopnie stosowane w UPA:Dwa ostatnie stopnie nigdy nie były nadane w UPA
W okresie swojej działalności UPA dopuściła się wielu mordów na ludności cywilnej polskiej, ukraińskiej, rusińskiej i żydowskiej, grabienia wsi, porywania mieszkańców, m.in. mord w Baligrodzie, Mucznem, spalenie miejscowości m.in. Bukowsko , Baligród, Sakowczyk, Cisna, Tworylne, Dylągowa, Nowotaniec, Odrzechowa, Bircza , Strzebowiska, Borownica, Krzywe, Temeszów , Prusiek, Leszczowate, Brelików, Ropienka, Wańkowa, Wola Michowa, Wola Sękowa, Siemuszowa, Kryłowie i wielu innych poza obecnymi granicami Polski np. w Hucie Pieniackiej
Propozycja współpracy na szczeblu lokalnym została przedstawiona przez płk Gołębiewskiego na odprawie dowódców z obwodów AK Hrubieszów, Chełm i Zamość we wrześniu 1944. Po odprawie tej wydano skierowaną do Ukraińców ulotkę wzywającą do zaprzestania walk i zjednoczenia się przeciw wspólnemu wrogowi. Do rozmów na wyższym szczeblu doszło dopiero w maju 1945
Porozumienie to nie znalazło poparcia we władzach centralnych Delegatury Sił Zbrojnych. Komendant Obszaru Centralnego DSZ, Jan Mazurkiewicz (ps. Radosław), zabronił prowadzenia dalszych rozmów. Jednakże do wiosny 1947 na terenie Lubelszczyzny i Podlasia zawieszenie broni między UPA a polskim podziemiem było mniej więcej przestrzegane, dochodziło nawet do współdziałania (atak UPA i WiN na w Hrubieszów 28 maja 1946).
Podobne doraźne porozumienie zawarto w maju 1945 w Siedliskach na Pogórzu Przemyskim. Dzięki temu porozumieniu wstrzymano na kilka miesięcy wzajemne rzezie ludności cywilnej.
Wspólpraca z polskim podziemiem w oczach Jewhena SztenderyINFORMATOR O NIELEGALNYCH ANTYPAŃSTWOWYCH ORGANIZACJACH l BANDACH ZBROJNYCH DZIAŁAJĄCYCH W POLSCE LUDOWEJ W LATACH 1944-1956
W l połowie 1947 r, OUN i UPA zostały rozbite (Akcja "Wisła"), l tak np. 1.04.1947 r. w UPA było ok. 3500 ludzi, a w lipcu t.r. tylko ok. 900 osób. Na terenie Polski zostały tylko niewielkie grupy tzw. siatki cywilnej z zadaniem utrzymywania łączności na terenie "Zakierzońskiego Kraju" i z terenami ZSRR oraz z amerykańską strefę okupacyjną w Niemczech, jak również przedłużania pracy polityczno-organizacyjnej. Pozostało tzw. ogniwo kierownicze w składzie:
prowidnyk - Piotr Kawuza "Rusłan", "Taras", "Trojan"
z-ca prowidnyka - Wasyl Harbacz "Oracz"
komórka techniczna - komendant NN "Łypa", "Danyło"
komórka kurierska - komendant Jan Tkacz "Zastawnyj"
Około 20.04.1947 r. cała "siatka cywilna" OUN została włączona do UPA, a wszyscy jej członkowie weszli do oddziałów wojskowych. W wyniku przeprowadzonej akcji "Wisła" niedobitki OUN i UPA przeniosły swą działalność na ziemie odzyskane, zalegalizowani członkowie utrzymywali nadal kontakty, tworzyli oddziały działajšce do 1957 r. W pow. Braniewo (woj. Olsztyn) powstał w 1948 r. prowid OUN pod kierownictwem Piotra Mozola z zadaniem organizowania i kierowania działalnością poszczególnych grup składajšcych się z b. członków OUN i UPA przybywających na te tereny. Pod koniec 1948 r. prowid został zlikwidowany, a P. Mozol aresztowany przez organa bezpieczeństwa. Na terenie pow. Lidzbark Warmiński (woj. Olsztyn) działała grupa członków OUN i UPA (z b. II Okręgu) pod kierownictwem Michała Snihura "Zenit", "Ekonom". W sierpniu 1947 r. grupa ta została rozbiła (część aresztowano, część do NRF). Do końca 1948 r. przebywał tutaj, kierujšc działalnością bojówki: Eugeniusz Sztendera "Pryrwa". Na terenie woj. wrocławskiego istniała 7-osobowa grupa OUN pod dowództwem Eugeniusza Kozy "Bohun", działajšca do 1954 r.2 Siatki organizacyjnej ani struktury partyjnej OUN w żadnym z województw zachodnich nie ustalono.
Okręg l - OUN
Okręg l OUN wchodził w skład "Zakierzońskiego Kraju" w latach 1945-48 obejmując pow. Przemyśl, południową część pow. Jarosław, południową część pow. Radymno, pow. Ustrzyki Dolne, pow. Lesko, pow. Sanok, południowo-wschodnią część pow. Brzozów, południowe części powiatów: Krosno, Jasło, Gorlice oraz południowo-wschodnią część pow, Nowy Sącz.
Prowidnyk okręgu - Mirosław Huk "Hruhor", "Kood", "11-44", "A-B" (IX 1945-VII 1947)
Referent wojskowy - NN "Konyk" (1945-11 1946)
- Wasyl Mizerny "Ren", "477" (II 1946-poł. 1947)
Referent SB - Iwan Handryk "Łeptun" {1945-VII 1946)
- Iwan Harabacz "Staryj", "Pluhatar", "2-2", "118" (VII 1946-VII 1947)
Referent finansowy - Jarosław Hamiwka "Wyszyńskij", "Meteor", "UNRA" (1945-1947)
Referent zdrowia - NN "Melodia" (I!-X 1945)
- Jarosław Sowhan "Nehryst, "Dar", "Magister", "11-13" (X 1945-pot. 1947)
Kierownik kancelarii - Eugeniusz Huk "Szczypawka"
- NN "Zryw"
Komendant łączników - Jan Tkacz "Zastawnyj" (1945-47)
Okręg l OUN dzielił się na trzy nadrejony:
Nadrejon krypt. "Chołodnyj Jar"
Obejmował pow. Przemyśl, południową część pow. Radymno, południową część pow. Jarosław, wschodnią część pow. Brzozów, północno-wschodnią część pow. Lesko, północną część pow. Ustrzyki Dolne, północno-wschodnią część pow. Sanok.
Prowidnyk nadrejonu - Piotr Kawuza "Ruslan", "Taras", "Trojan", "M", R-zet", "100" (1945-XII 1947)
Referent wojskowy - NN "Bajda" "377”
Referent organizacyjny - Stefan Jaroszewicz "Robert" (Il-X 1945)
Referent SB - Wasyl Capiak "Potop", "Wron", "7+7" (1945-VII 1947)
Referent propagandowy - NN "Wadyn", "Myron" (1945-XI 1946)
Referent finansowy - Marcin Martyn "Lisowczyk", "Dawydenko" (III 1945-IX 1946)
- Jarosław Machnyk "Oczeret" "Czumak" "444+10" (IX 1946-poł. 1947)
Referent wyszkolenia wojskowego - Włodzimierz Bachtałowski "Zenko" (1945-47)
Referent zdrowia - NN "Wujek" (II 1945-X 1946)
- Bohdan Huk "Skała", "Wyr, "H-20" (X 1946-VI 1947)
Kierownik ośrodka technicznego - NN "Danylo", "Łypa" (1945-VII 1947)
Rejon l krypt. "A-1"
Obejmował następujące gromady: Trojczyce (pow. Radymno), Tuligłowy, Rokietnica, Węgierka (pow. Jarosław), Maćkowice, Orzechowce, Żurawica, Wyszatyce, Medyka, Bolestraszyce, Buszkowice, Przekopana, Kankowce, Prałkowce, Krasiczyn, Krówniki, Fredropol, Pikulice, Hermanowice, Grochówce (pow. Przemyśl).
Prowidnyk rejonu - NN "Jaśmin", "Łuhowyj", "Ołech", "A-1" (1945-VII 1947}
Referent wojskowy - Włodzimierz Szczygielski "Burłak" (1945-X 1947)
Referent SB - Wasyl Harbacz "Oracz", "Gazda", "Szpak" (1945-VlIl 1947)
Referent gospodarczy - Iwan Dlaboha "Ihor", "Czeremszyn" (1945-X 1946)
- Michał Korecki "Lutyj" (X 1946-VII 1947)
Referent zdrowia - NN "Sopran" (do X 1945)
Komendant łączników - Jan Pawluk "Stepowyj" (1945-XII 1947)
Dowódca bojówki SB - NN "Sokił" (1945-VlIl 1947)
Rejon II krypt. "B-2"
Obejmował następujące gromady: Rokszyce, Rybotycze, Nowosiółki Dolne (pow. Przemyśl), Wojtkowa (pow. Ustrzyki Dolne)
Prowidnyk rejonu - Wasyl Hadaj "Bojczuk", "Biłyj", "Tiso" (1945-VII 1947)
Referent wojskowy - NN "Lastiwka" (1945-47)
Referent organizacyjny - Roman Surowiecki "Bystryj" (1945-47)
Referent SB - NN "Jurij" (1945-47)
Referent gospodarczy - NN "Ter" (1945-IX 1947)
Komendant łączników - NN "Sołowij" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - NN "Neczaj" (1945-47)
Rejon dzielił się na 2 kuszcze:
- Kuszcz l - obejmował wsie: Graziowa, Wojtkowa, Wojtkówka, Jureczkowa, Nowosielce, Kosickie, Trzciniec
Prowidnyk kuszcza - Bohdan Bryliriski "Ostryj" (1945-47)
- Kuszcz II - obejmował wsie: Solca, Koniuszowa, Kruszczowa, Berendowice, Akamańce, Kołkowiec, Młodowice
Prowindyk kuszcza - Stefan Baran "Wowczarenko" (1945-47)
Rejon III krypt, "W-3"
Obejmował następujące gromady: Kramarzówka, Jodłówka (pow. Jarosław), Drohobyczka, Nienadowa, Babice, Krzywcza, Bachórzec, Dubienko, Piątkowa, Sulczyna, Bircza, Sielnica, Lipa, Leszczawa Dolna, Kuzmina (pow. Przemyśl), Bachórz, Bartkówka, Dylągawa, Siedliska (pow. Brzozów)
Prowidnyk rejonu - Iwan Harabasz "Staryj", "Płuhatar", "2-2", "118" (1945-VII 1946)
- NN "Wernywola" (VII 1946-VI 1947)
Referent wojskowy - Michał Duda "Hromenko", "Zenowij" (1945-47)
Referent SB - Włodzimierz Choma "Kłym", "llko", "Karło" (1945-VII 1947)
Referent gospodarczy - Piotr Mudryk "Mikołajewicz", "Hora" (1945-47)
Referent zdrowia - Bohdan Huk "Wyr", "Skała", "H-20" (1945-X 1946)
Komendant łączników - NN "Preć" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - Stefan Jarisz "Pietia" (1945-47)
Rejon dzielił się na pięć kuszczy:
- Kuszcz l - obejmował wsie: Hruszówka, Jabłonica, Wołodź, Wola Wołoska
Prowidnyk kuszcza - Jan Kieryk "Toczyło" (1945-47)
- Kuszcz II - obejmował wsie: Poręby, Siedliska, Dąbrówka, Jawornik, Ruski, Żochatyn, Piątkowa.
Prowidnyk kuszcza - Włodzimierz Wasieńko "Striecha" (1945-47)
- Kuszcz III - obejmował wsie: Brzeżawa, Lipa, Malawa, Kotów, Rudawka, Leszczawa Dolna, Leszczawka, Bircza Stara
Prowidnyk kuszcza - Grzegorz Karawan "Szram" (1945-IX 1946)
- Iwan Tyrowski "Dub" (IX 1945-1947)
- Kuszcz IV
Prowidnyk kuszcza - NN "Brodak" (1945-47)
- Kuszcz V
Prowidnyk kuszcza - Piotr Smolczak "Zając" (1945-47)
Rejon IV krypt. "G-5"
Obejmował następujące gromady: Mrzygłód, Tyrawa Wołoska (pow. Sanok), Ropienka, Wańkow (pow. Ustrzyki Dolne), Olszanica, Uherce Mineralne (pow. Lesko).
Prowidnyk rejonu - NN "Bujtur" (I-V 1945)
- NN "Wernywola" (V-XI 1945)
- Władysław N "lhor", "Homin" (XI 1945-IX 1947)
Referent wojskowy - Jarosław Kociołek "Kryłacz" (1945-47)
Referent organizacyjny - Łeskiw "Odud" (1945-V 1947)
Referent SB - Stefan Kucyk "Orłyk" (V 1945-!X 1946)
- Iwan Krywucki "Arkadij" (IX 1946-IX 1947)
Referent propagandy - Iwan Krywucki "Arkadij" (lI 1946-IX 1947)
Referent gospodarczy - Roman Soroczak "Nestor" (IV 1945-II 1947)
Referent zdrowia - Wasyl Pełło "Taras" (1945-47)
Komendant łączników - Michał Kłos "Czumak", "Korb" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - NN "Szumnyj", "Hordij" (1945-IX 1947)
Rejon dzielił się na trzy kuszcze:
- Kuszcz l - obejmował wsie: Wańkow, Myczakowce, Orelec, Jankowce, Rudenka, Wola Rymanowa, Leszczowate, Brylików
Prowidnyk kuszcza - Mikołaj Czupa "Skakun" (1945-V 1947)
- Kuszcz II - obejmował wsie: Paszowa, Stankowa, Zawadka, Tyrawa Wołoska, Uherce, Bezniechowa Dolna, Bezniechowa Górna
Prowidnyk kuszcza - Włodzimierz Kmet "Sławko", "Matyj" (1945-VI 1947)
- Kuszcz III - obejmował wsie: Hoczyków, Gomuszowa, Tyrawa Dolna, Liszna, Załus, Wujskie, Bykowce, Olchowe.
Prowidnyk kuszcza - Mikołaj Kromosz, "Błysk", "Ołeh" (1945-V 1947)
Nadrejon krypt. "Beskid"
Obejmował pow. Ustrzyki Dolne, pow. Lesko i południowo-wschodnią część pow. Sanok. Prowidnyk nadrejonu - Mikołaj Radejko "Krym", "Nerwa", "Zorycz" (1945-VII 1946)
- NN "Mar", "Martyn", "12" (IX 1946-VI 1947)
Referent organizacyjny - NN "Ostap" (1945-47)
Referent SB - Modest Rypecki "Horysław", "13" (V 1945-VI 1947)
Referent propagandy - NN "Mar", "Martyn", "12" (1945-IX 1946}
- Mikołaj Fryz "Wernyhora" (IX 1946-poł, 1947)
Referent gospodarczy - Irena Tymoczko "Chrystia", "404" (IX 1945-VII 1946}
- Marcin Martyn "Dawydenko", "Lisowszczyk" (IX 1946-VII 1947)
Referent zdrowia - NN "Szuwar" (do X 1945)
- NN "Melodia" (X 1945-VI 1947)
Komendant ośrodka techn. - NN "Nowyj" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - Jan Dybko "Romaszko" (1946-47)
Nadrejon dzielił się na cztery rejony:
Rejon l
Obejmował następujące gromady: Krościenko, Brzegi Dolne, Ustianowa, Jasień, Łobozów, Czarna Polana, Szewczenko (pow. Ustrzyki Dolne)
Prowidnyk rejonu - Michał Fedak "Smyrnyj"
- Włodzimierz Seredocha "Borys", "Ołeh"
Referent wojskowy - NN "Didyh" (1945-V 1946)
- Roman Hrobelski "Brodycz", "Roman" (V 1946-1947)
Referent SB - Laba "Bukowyj" (1945-47)
Referent gospodarczy - NN "Skrytyj" (1945-47)
Referent zdrowia - NN "dr Jakum" (1946-47)
Dowódca bojówki SB - NN "Hucuł" (1945-47)
Rejon II
Obejmował następujące gromady: Cisną, część gromady Wołkowyja oraz część gromady Baligród (pow. Lesko)
Prowidnyk rejonu - Michał Fil "Puhacz" (1945-47)
Referent wojskowy - Grzegorz Marchało "Bir" (1945-47)
Referent propagandowy - NN "Werhowynec" (II 1946-poł. 1947)
Referent gospodarczy - Iwan Kuzemczak "Hromenko", "Jarosław" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - Mirosław Hryckowian "Żuk" (1945-47)
Rejon dzielił się na 4 kuszcze:
- Kuszcz l - obejmował wsie: Średnia Wieś, Bachlawa, Nowosiółki, Hoczew, Weremień, Huzele, Lesko.
Prowidnyk kuszcza - NN "Pip" (1945-47)
- Kuszcz II - obejmował wsie: Bereżnica Niżna, Kwaśnica, Zwierzyn, Myczków, Zabrodzkie, Solina.
Prowidnyk kuszcza - NN "Denysenko" (1945-47)
- Kuszcz III - obejmował wsie: Bereżnica Wyżną, Żerdenka, Cisowiec, Baligród.
Prowidnyk kuszcza - NN "Tucza" (1945-47)
- Kuszcz IV - obejmował wsie: Wołkowyja, Rybna, Miaszowa, Polańczyk.
Prowidnyk kuszcza - NN "Wisznewyj" (1945-47)
Rejon III
Obejmował następujące gromady: Baligród, część gromady Wołkowyja, Hoczew, Łukawica, Myczkowo (pow. Lesko)
Prowidnyk rejonu - NN "Howerka" (do V 1945)
- Michał Dżiman "Łewko" (V 1945-X 1946)
- Jan Klisz "Bizon"
Referent wojskowy - Stebelski "Hryń" (1945-47)
Referent SB - NN "Staryj" (do VII 1945)
- NN "Maksym" (VIII 1945-poł. 1947)
Referent gospodarczy - NN "Werhowynec" (1945-11 1946)
- NN "Czajka" (II 1946-VI 1947) .
Dowódca bojówki SB - NN "Maksym"
Rejon dzielił się na 5 kuszczy:
- Kuszcz l - obejmował wsie: Postołów, Wola Postołowska, Wielopole, Tarnawa, Zagórz, Zastaw.
Prowidnyk kuszcza - Iwan Hołowatyj "Dowhorukij" (1945-47)
- Kuszcz II - obejmował wsie: Zahotyń, Stróże Wielkie, Stróże Małe, Płowce, Dąbrówka Ruska, Prusik, Saneczek.
Prowidnyk kuszcza - Jan Klisz "Bizon" (1945-IV 1946}
- Kuszcz III - obejmował wsie: Łukowa, Brzozowiec, Czaszyn, Olchowa, Moroków, Mokre. Prowidnyk kuszcza - NN "Mykyta" (1945-IV 1946)
- Jan Klisz "Bizon" (IV-XI 1946)
- Kuszcz IV - obejmował wsie: Wolice, Kamienne, Bełchówka, Wola Piotrowa, Zbójiska. Prowidnyk kuszcza - NN "Szkło" (1945-VII 1946)
- Paweł Leśniak "Zirko" (VII 1946-1947)
- Kuszcz V - obejmował wsie: Salin, Czertaż, Zabłotce, Pakoszówka, Janowce, Trepcza, Srogów Dolny.
Prowidnyk kuszcza - Władysław Biłanycz "Werhowynec" (1945-47)
Rejon IV
Obejmował następujące gromady: Zahoczewie, Łukowie, Czaszyn, Tamawa Górna (pow. Lesko), Komańcza, Szczawne (pow. Sanok).
Prowidnyk rejonu - Łuczyszyn "Czarnota", "Kobza", "K-42" (XI 1945-VI 1947)
Referent wojskowy - NN "Stiah" (1945-47)
Referent SB - NN "Cok" (do IV 1946)
- NN "Bohdan" (V 1946-VII 1947)
Referent gospodarczy - NN "Wij" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - NN "Lutyj" (1945-47)
Rejon dzielił się na 3 kuszcze:
- Kuszcz l - obejmował wsie: Jawornik, Rzepedź, Wisłok, Płonne, Przybyszew, Szczawne, Kożuszne, Karlików, Kulaszne.
Prowidnyk kuszcza - NN "Makarenko" (1945-47)
- Kuszcz II - obejmował wsie: Mików, Smolnik, Łupków, Wola Michowska, Szczerbanowska, Zuhensko, Balnica.
Prowidnyk kuszcza - NN "Sirko" (1945-47)
- Kuszcz III - obejmował wsie: Dołżyce, Komanicze, Radoszyce, Osławice, Duszatyn, Prełuki, Tużańsk.
Prowidnyk kuszcza - NN "Wariag" (1945-47)
Nadrejon krypt. "Werchowyna"
Obejmował pow, Sanok, południowo-wschodnią część pow. Brzozów, południowe części pow.: Krosno, Jasło, Gorlice oraz południowo-wschodnią część pow. Nowy Sącz.
Nadrejon zaczęto organizować pod koniec 1945 r., lecz w zasadzie nie został zorganizowany do końca 1947, tj. do całkowitego rozbicia OUN. W nadrejonie tym zorganizowano jedynie dwa rejony. Prowidnyk nadrejonu - Stefan Jaroszewicz "Robert" (X 1945-IX 1946)
- Irena Tymoczko "Chrystia", "404" (IX 1946-V1I 1947)
Referent SB - NN "Żalizo" (X 1946-pot.1947)
Referent gospodarczy - Irena Tymoczko "Chrystia", (VII 1946-VII 1947)
Dowódca bojówki SB - NN "Hriznyj" (1946-47)
Rejon l
Obejmował południową część pow. Krosno, południową część pow. Jasło i południowo-wschodnią część pow. Gorlice.
Prowidnyk rejonu - Michał Fedak "Czernyk", "Smyrnyj”
Referent propagandy - NN "Szkło", "Dan"
Referent gospodarczy - NN "Stepowyj"
Komendant łączników - NN "Orest"
Rejon dzielił się na 4 kuszcze:
- Kuszcz l - obejmował wsie: Ropianka, Krępna, Myscowa, Polana, Mszana, Tylawa.
Prowidnyk kuszcza - Grzegorz Lewski "Czaban”
- Kuszcz II - obejmował wsie: Ropica Ruska, Bartne, Świątkowa, Bednarka, Rozdziele. Prowidnyk kuszcza - Jan Baranowski "Kruk"
- Kuszcz III - obejmował wsie: Długie, Mańczowa, Regietów, Wyżnę, Zdynia, Krzywa, Gładyszów.
Prowidnyk kuszcza - Jan Smarsz "Pimsta"
- Kuszcz IV - obejmował wsie: Rychwałd, Łosie, Śmietnica, Uście Ruskie, Nowica.
Prowidnyk kuszcza - NN "Zołotar"
Rejon II
Obejmował południowo-zachodnią część pow. Gorlice i południowo-wschodnią część pow. Nowy Sącz
Prowidnyk rejonu - NN "Sokół"
Referent gospodarczy - NN "Biłyj", "Zorin"
Rejon dzielił się na 2 kuszcze:
- Kuszcz l - obejmował wsie: Nowa Wieś, Berest, Florynka, Bogusza, Ptaszkowa.
Prowidnyk kuszcza - Jan Techaniec "Wujko"
- Kuszcz II - obejmował wsie: Uhryń, Izby, Tylicz, Muszynka, Powroźnik.
Prowidnyk kuszcza - NN "Chmara"
Okręg II - OUN krypt. "Baturyn"
Okręg II OUN wchodził w skład "Zakierzońskiego Kraju"; istniał w latach 1945-48 obejmując: pow. Radymno, pow. Lubaczów, północną część pow. Przemyśl, północno-wschodnią część pow. Jarosław, południową część pow. Biłgoraj i południowo-wschodnią część pow. Tomaszów Lubelski.
Prowidnyk okręgu - Dmitro Dzioba "Stal", "Surmacz", "Chłop", (1945-IX 1946)
- Mikołaj Radejko "Krym", "Zorycz", "Chmiel", "Zow" (IX 1946-VII 1947)
Referent wojskowy - NN "Martyn" (1945-X 1946)
- Iwan Szpontak "Żeleźniak", "Dubrownyk" (X 1946-pot. 1047)
Referent organizacyjny - Mikołaj N. "Kornijczuk", "Wyr" (1945-47)
Referent SB - Wasyl Fedyński "Szram", "444" (1945-IX 1947)
Referent propagandy - Włodzimierz Wołk "Roman", "Zyz" (I-VIII 1945)
- NN "Ławrił", "Birczak", "Ostap", (VIII 1945-X 1946)
- Grzegorz Gieleti "Tymko" (X 1946-poł. 1947)
Referent gospodarczy - Kornel Kozenko "Kornijenko" "Słota" (1945-47)
Referent zdrowia - Bohdan Czepił "Bej", "Stryteć" (1945-47)
Kierownik ośrodka techn. - Rudolf Popandziuk "Wołodar" (1945-11 1947)
Dowódca bojówek SB - NN "Czubczyk" (1945-IX 1947)
Dowódca bojówki SB - Iwan Mastyło "Paweł", "Biłaś" (1945-47)
Okręg II OUN dzielił się na 5 rejonów. Nadrejony miano zorganizować w 1947 r.
Rejon l
Obejmował następujące gromady: Paździacz (pow. Przemyśl), Walawa, Sośnica, Stubno, Kalników, Michałówka, Duńkowice, Łaszki, Miękisz Nowy (pow. Radymno)
Prowidnyk rejonu - NN "Rih" (Il-Vll 1945)
- Grzegorz Lewko "Kruk" (VII-XII 1945)
- Borysewicz "Woronyj" (I-V 1946)
- Jan Kozieryński "Sosna", "Ołwur (V 1946-V1II 1947)
-Referent wojskowy - NN "Puhacz", "Martyn" (1945-47)
Referent organizacyjny - Borysewicz "Woronyj" (II 1945-1947)
Referent SB - Jan Hołuszko "Dowbosz" (1945-47)
Referent propagandy - Stefan Batejko "Kurhan" (II 1945-1947)
Referent gospodarczy - Jakub Hirny "Witrokon" (II-X 1945)
- NN "Kabłuk" (X 1945-IX 1946)
- Michał Snihur "Ekonom", "Zenit" (X 1946-VIII 1947)
Rejon II
Obejmował następujące gromady: Wola Różaniecka (pow. Biłgoraj), Cewków (pow. Lubaczów), Wietlin, Ostrów, Łowcę, Skołoszów, Koszyce (pow. Radymno), Majdan Sieniawski, Adamówka, Wylewa, Sieniawa, Czerce, Leżachów, Wólka Pelkińska, Pełkinie, Radawa, Zapałów, Bobrówka, Wiązownica, Szówsko, Surochów, Munina, Pawiosiów, Chłopice (pow. Jarosław), Tryńcza, Górzyce (pow. Przeworsk).
Prowidnyk rejonu - Michał Borys "Zan" (IV 1945-VII 1947)
Referent wojskowy - Andrzej Procajło "Lubyj" (1945-V! 1946)
- Grzegorz Mazur "Kałynowicz" (VI 1946-1947)
Referent SB - NN "Oreł" (1945-47)
Referent propagandy - NN "Zabutyj" (III 1945-V 1946)
- NN "Płaj (V 1946-W 1947)
Referent gospodarczy - NN "Karmeluk" (1945-VI 1946)
- Michał Snihur "Ekonom", Zenit" (VII-X 1946)
- NN "Burłaka" (X 1946-I 1947)
- Iwan Łemecha "Czajka" (l-poł 1947)
Referent zdrowia - Miron Semczuk "Witer" (l 1946-1947)
Rejon III
Obejmował następujące gromady: Młyny, Kobylnica Wołoska, Wielkie Oczy, Bihale, Lukawiec, Krowica Hołodowska, Dąbków, Lisie Jamy, Oleszyce, Oleszyce Stare, Podlasie (pow. Lubaczów)
Prowidnyk rejonu - NN "Bohun" (II-XI 1945)
- NN "Czeremosz" (XI 1945-V 1946)
- NN "Krutij" (V-VIII 1946)
- Iwan Horajski "Żełeś", "Hołowyj" (VIII 1946-1947)
Referent wojskowy - NN "Martyn" (IX-XI 1945)
- NN "Duma" (XI 1945-1947)
Referent SB - Kowałyszyn "Woron" (1945-IX 1947)
Referent propagandy - Jan Kucharczyk "Naciacha" (1945-47)
Referent gospodarczy - NN "Dorosz" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - Jan Tabaka "Burian", "Worobec" (1945-47)
Rejon IV
Obejmował następujące gromady: Dzików Stary, Dachnów, Horyniec, Brusno Nowe, Chotyłub, Ciesianów, Niemstów, Lubliniec Nowy, Ruda Różaniecka (pow. Lubaczów), Obsza, Zamch, Rabice (pow. Biłgoraj).
Prowidnyk rejonu - Aleksander Łaszyn "Szweć", "Łun" 1945-46)
- NN "Jaseń" (1946-47)
Referent wojskowy - NN "Duma" (II-XI 1945)
- Michał Semaszyn "Tucza" (Xl 1945-1947)
Referent organizacyjny - Mikołaj Sawczyn "Skoryj" (III 1945-XI 1946)
Referent SB - NN "Jałowiec" (1945-XI 1946)
- Piotr Horoszko "Hryćko" (XI 1946-1947)
Referent gospodarczy - Jurko Mryczko "Jeseri", "Jawir" (J-VI1 1945)
- Michał Snihur "Ekonom", "Zenit" (VII 1945-VII 1946)
- NN "Step" (VII 1946-1947)
Dowódca bojówki SB - NN "Maksym" (1945-46)
- NN "Siryj" (1946-47)
Rejon dzielił się na 4 kuszcze:
Kuszcz "Dzikowski” - prowidnyk Iwan Komar "Hałowyj" (1945-47)
Kuszcz "Lubliniecki" - prowidnyk Andrzej Komar "Buk" (I-V 1945)
- Michał Wolnicki "Gonta" (V 1945-1947)
Kuszcz "Gorajecki" - prowidnyk Dmitro Łaszyn "Broda" (1946-V 1947)
Kuszcz "Łówcza" - prowidnyk Pankiw "Oreł” (1945-VII 1947)
- Iwan Wasylowski "Wus" (VII 1946-1947)
Rejon V
Obejmował następujące gromady: Werchrata, Łukawica, Łazów, Narol (pow. Lubaczów}, Hrebenne, Lubycza Królewska, Bełżec, Machnów, Żurawce, Jarczów, Dyniska, Zimno, Łaszczów, Posadów, Ulhówek, Korczmin (pow. Tomaszów Lub.)
Prowidnyk rejonu - Teodor Rębisz "Zaruba", "Błud" (1945-47)
Referent wojskowy - Jan Szymański "Szum" (1945-47)
Referent SB - NN "Hroża" (1945-11 1947)
- Władysław Pereżyło "Don", "Anhor" (III-XII 1947)
Referent propagandy - NN "Szamraj" (1945-47)
Referent gospodarczy - Jurko Mryczko "Jeseń", "Jawir" (VII 1945-1 1946)
- NN "Samczuk" (l 1946-1947)
Referent zdrowia - Iwan Tymeć "Dorosz" (1945-47)
Rejon dzielił się na 4 kuszcze:
Kuszcz "Werchracki" - prowidnyk NN "Sławko" (1945-47)
Kuszcz "Lubycki" - prowidnyk NN "Hryń (1945-47)
Kuszcz "Koreński - prowidnyk Stefan Serga "Neczosa" (1945-47)
Kuszcz "Rzeczycki" - prowidnyk Grzegorz Hryć "Firman" (1945-VII 1947)
Okręg III OUN
Okręg III OUN wchodził w skład "Zakierzońskiego Kraju"; istniał w latach 1945-47 obejmując pow. Hrubieszów, pow. Tomaszów Lubelski, pow. Włodawa i południowo-wschodnią część pow. Biała Podlaska.
Prowidnyk okręgu - Leon Łapiński "Zenon"1 (IV-V)I 1945)
- Eugeniusz Sztendera "Pryrwa", "Nerw" (VII 1945-1947)
Referent wojskowy - NN "Jahoda" (do XlI 1945)
- Eugeniusz Sztendera "Pryrwa", "Nerw" (I-VII 1946)
- Włodzimierz Soroczak "Berkut" (VII 1946-1947)
Referent SB - Leon Łapiński "Zenon" (1945-47)
Referent propagandy - Wsiewołod Przepiórski "Skob", "Ikar", "Morożenko" (1945-III 1946)
- Teodor Harasimiuk "Dunajewski” (IV 1946-1947)
Referent gospodarczy - NN "Batko" (IV 1945-1946)
- Maksym Brodziak "Maks" (1946-47)
Referent zdrowia - Maria Kucharczuk "Świetlana", "Kałyna" (1945-47)
Komendant komórki techn. - Stefan Wierzbowski "Grab" (1945-47)
Dowódca bojówek SB - Jan Niewiadomski "Jurko" (1945-47)
Okręg III dzielił się na 2 nadrejony: Nadrejon krypt. "Łewada"
Obejmował pow. Włodawa i południowo-wschodnią część pow. Biała Podlaska.
Prowidnyk nadrejonu - Skrzyński "Czarny" (III-XI 1945)
- Jan Romaneczko "Wołodia", "Szpyl" (XI 1945-IX 1947)
- Jan Szramyk "Czub", "Włodko", "Sawa" (IX-XI 1947)
Referent SB - Jan Romaneczko "Wołodia", "Szpyl" (XI 1945-IX 1947)
- Jan Szramyk "Czub", "Włodko", "Sawa" (IX-XI 1947)
Referent propagandy - Jan Szramyk "Czub", "Włodko", "Sawa" (IV 1945-IX 1947)
- Michał Bondarczuk "Stefko" (IX-XII 1947)
Referent gospodarczy - Piotr Biłas "Feśko" (1945-VI 1946)
- Mikołaj Czaban "Waśka" (VII 1946-1947)
Referent zdrowia - Maria Rynkowska "Oksana" (1945-X 1946)
- Anastazja Antoniuk (XI 1946-1947) \
Komendant ośrodka technicznego - Michał Bondarczuk "Stefko" (1945-IX 1947)
- NN "Borys" (IX-XII 1947)
Dowódcy bojówek SB - NN "Sojka" (1945-47)
- Stefan Szewczuk "Maksym" (1945-VI 1946)
Nadrejon krypt. "Łewada" dzielił się na 5 rejonów:
Rejon l
Obejmował następujące gromady: Wereszczyn, Kulczyn, Urszulin, Wola Wereszczynska, Wytyczno, Wotoskowola, Brus Stary, Zdżarka, Harisk, Macoszyn Mały, Stulno (pow. Włodawa).
Prowidnyk rejonu - Mikołaj Rudkowski "Seńka" (1945-V 1946)
- Stefan Szewczuk "Maksym" (VI 1946-1947)
Referent SB - Stefan Szewczuk "Maksym" (VI 1946-1947)
Referent propagandy - Andrzej Pląs "Bohdanko" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - NN "Andryjko" (1945-47)
Rejon II
Obejmował następujące gromady: Sobibór, Orchówek, Suszno, Wyryki (pow. Włodawa). Prowidnyk rejonu - Wasyl Buśko "Łahoda" (1945-47)
Referent SB - Wasyl Buśko "Łahoda" (1945-47)
Referent gospodarczy - Maria Kit "Chrystyna" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - NN "Striła" (1945-47)
Rejon III
Obejmował następujące gromady: Lubień, Hola, Horostyta, Żuków, Różanka, Dołhobrody, Pogorzelec, Podedwórze, Hołowno (pow. Włodawą)
Prowidnyk rejonu - NN "Sławko" (1945-47)
Referent SB - NN "Berkut" (1945-47)
Referent propagandy - Mikołaj Czuj "Genek" (1945-47)
Referent gospodarczy - NN "Czmil" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - NN "Sojka" (1945-47)
Rejon IV
Obejmował następujące gromady: Hanna, Sławatycze, Sosnówka, Łyniew, Horodyszcze, Przechód (pow. Włodawa}
Prowidnyk rejonu - Jan Romaniuk "Hajduk" (1945-46)
- Jan Szawula "Ołeś" (1946-47)
Referent SB - NN "Stećko" (1945-47)
Referent organizacyjny - Olga Olesiuk "Orysia" (1945-47)
Referent gospodarczy - NN "Słomka" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - NN "Oreł" (1945-47)
Rejon V
Obejmował następujące gromady: Jabłeczna, Krzywowólka, Mazanówka, Zabłocie, Tuszna, Kodeń (pow. Biała Podlaska)
Prowidnyk rejonu - Jan Romaniuk "Hajduk" (1946-47)
Referent SB - Jan Romaniuk "Hajduk" (1946-47)
Referent gospodarczy - Mikołaj Marecki "Karpo" (1945-47)
Nadrejon krypt, "Łyman"
Obejmował pow. Hrubieszów i pow. Tomaszów Lubelski
Prowidnyk nadrejonu - NN "Milko" (V 1945-111 1946)
- Eugeniusz Sztendera "Pryrwa", "Nerw" (IV 1946-1947)
Referent SB - Piotr Szykuła "Kopywa", "Bohdan" (1945-V 1946)
- Leon Łapiński "Zenon" (V 1946-1947)
Referent propagandy - Teodor Harasimiuk "Dunajewskij" (1945-46)
Referent gospodarczy - Howryło Marchało "Bir" (1945-1947)
- NN "Batiko", "Nycza" (1946-47)
Referent zdrowia - Maria Kucharuk "Swietłana" (1945-47)
Dowódca bojówki SB - Fiodor Mychal "Kałyna" (1945-11 1946)
- Władysław Demuś "Jasień" (II 1946-XI 1947)
Nadrejon krypt. "Łyman" dzielił się na 3 rejony:
Rejon l
Obejmował teren m. Bełz i okolice (tereny te znajdują się obecnie w ZSRR na mocy umowy regulującej sprawę granicy polsko-radzieckiej w 1951 r.),
Prowidnyk rejonu - Danyło Szulhan "Chmiel" (IX 1945-111 1947)
Referent SB - Sławko Chłodzij "Wiktor (VI 1945-111 1946)
- Władysław Szagieda "Władymka" (III 1946-111 1947)
Referent propagandy - NN "Mojsel" (VI 1945-47)
Referent gospodarczy - Piotr KoTek "Dub" (VI 1945-1947)
Dowódca bojówki SB - Wasyl Tkaczuk "Woronyj" (IV 1945-X 1946)
Rejon dzielił się na 4 kuszcze:
- Kuszcz l - obejmował wsie: Boratyń, Dobroczyn, Zawisznia, Madiaski
Prowidnyk kuszcza - Łucek "Wysznia" (1945-47)
- Kuszcz II - obejmował wsie: Sobieczow, Wierzbiaż, Smitków, Moszków.
Prowidnyk kuszcza - Andrzej Chudyk "Grzyb" (1945-47)
- Kuszcz III - obejmował wsie: Cebłów, Żabczyn, Borejów
Prowidnyk kuszcza - Andrzej Linko "Staszko" (1945-47)
- Kuszcz IV - obejmował wsie: Myców, Wyżłów, Przemysław
Prowidnyk kuszcza - Krywulski "Monach" (1945-47)
Rejon II
Obejmował tereny Krystynopola, Chorobowa (tereny znajdujące się obecnie w ZSRR) oraz gromadę Dołhobyczów (pow. Hrubieszów)
Prowidnyk rejonu - NN "Hozdodał" (1945-II 1946)
- Stefan Grondzal "Żuk", "Szach", "Szałpak" (III 1946-X 1947)
Referent SB - NN "Fedenko" (1945-47)
Referent propagandy - Stefan Grondzal "Żuk", "Szach", "Szałpak" (1945-X 1947)
Referent gospodarczy - Seniuk "Szwejk" (do XI 1945)
- Szymon Baczyński "Kupczenko" (XII 1945-VIII 1946)
- Michał Maciejewski "Faraon" (VIII 1946-1947)
Referent zdrowia - Halina Marczuk "Ola" (1945-47)
Rejon III
Obejmował następujące gromady; Telatyn, Nowosiółki, Łukoszyn (pow. Tomaszów Lubelski), Chłopiatyn, Żniatyn, Hulcze, Oszczów, Wiszniów, Tuczapy, Miętkie, Mircze (pow. Hrubieszów)
Prowidnyk rejonu - NN "Hordat" (V 1945-111 1946)
- Mikołaj Siwy "Wysznia" (III 1946-VI 1947)
Referent SB - Aleksander Bobko "Homa" (II 1946-X 1947)
Referent propagandy - Wasyl Banach "Bereza" (1945-47)
Referent gospodarczy - Lewko Badywski "Siryj" (1945-VI 1947)
Dowódca bojówki SB - NN "Wołodar" (1945-47)
Rejon dzielił się na 3 kuszcze:
- Kuszcz l - prowidnyk - Hryl "Czarnyj" (194547)
- Kuszcz II - prowidnyk - Kościereczko "Teren" (1945-47)
- Kuszcz III - prowidnyk - Teodor Witek "Krypa" (1945-47)
Ukraińska Powstańcza Armia (UPA)
W myśl wytycznych II Wielkiego Kongresu OUN (kwiecień 1941 r.) pierwsze oddziały UPA były zorganizowane w końcu 1942 r. (Za datę powstania pierwszego pododdziału UPA nacjonaliści ukraińscy przyjęli 14.10.1942 r. Dzień ten był później uroczyście obchodzony jako święto UPA). W tym czasie powstał również zalążek dowództwa głównego UPA, tzn. Wojskowy Sztab Krajowy (Krajewyj Wiskowyj Sztab - KWSz), na czele którego stanął Dmytro Gricaj "Perebijnis",
Pełny rozwój dowództw i sztabów UPA nastąpił w 1943 r. W lecie 1943 r. na bazie lwowskiego Wojskowego Sztabu Krajowego został utworzony Główny Wojskowy Sztab OUN (Hołownyj Wijskowyj Sztab - HWSz).
We wrześniu 1943 r. KWSz OUN został przekształcony w Główny Wojskowy Sztab UPA. Równocześnie zostało zorganizowane dowództwo główne UPA. Głównym komendantem UPA mianowany został Roman Szuchiewicz "Taras Czuprinka", a nieetatowym szefem HWSz (Hołownyj Wijskiwyj Sztab) - D. Gricaj "Perebijnis". Zorganizowano także strukturę terytorialną UPA.
Między innymi Wołyński Wojskowy Sztab Krajowy został przemianowany na Sztab UPA-Północ na czele z Leonidem Stupnickim "Gonczarenko", a na bazie Karpackiego Wojskowego Sztabu Krajowego został utworzony Sztab UPA-Zachód. Dowódcą obszaru działalności UPA-Zachód mianowany został Wasyl Sidor "Szelest". Najtajniejszy rozwój organizacyjny oddziałów UPA nastąpił w okresie od końca 1943 r. do połowy 1944 r. W miarę zbliżania się Armii Radzieckiej do terenów Ukrainy Zachodniej w szeregi UPA zaczęły wstępować całe oddziały policji ukraińskiej i ukraińskich jednostek SS. Do UPA zaciągnęli się też ukraińscy faszyści współpracujący z okupantem, którzy mieli na sumieniu zbrodnie przeciw własnemu narodowi. W 1944 r. szukali tam schronienia również i Niemcy z SS i gestapo, którzy nie zdążyli uciec na Zachód. Do UPA wstępowali także faszyści wielu innych narodowości, którzy służyli w hitlerowskich formacjach wojskowych, użytych przez Niemców w walkach na froncie wschodnim.
Oddziały UPA prowadziły walkę z oddziałami partyzantów radzieckich i polskich oraz pacyfikacje przeciwko ludności polskiej zamieszkałej na tym terenie.
STRUKTURA ORGANIZACYJNA UPA
Od wiosny 1944 r. Ukraińska Powstańcza Armia została podporządkowana Ukraińskiej Głównej Radzie Wyzwoleńczej (UHWR), od której otrzymywała podstawowe dyrektywy polityczne.
Całością działalności sił zbrojnych kierowało Główne Dowództwo UPA, w skład którego wchodzili: główny komendant UPA - Roman Szuchiewicz [Szuchewycz - Wyd. "Retro"]
z-ca głównego (komendanta UPA - Rostisław Wołoszyn, szef Głównego Wojskowego Sztabu - Dmytro Gricaj.
Główny Wojskowy Sztab składał się z następujących oddziałów: l - oddział organizacyjno-mobilizacyjny II - oddział rozpoznawczy
III - oddział gospodarczy
IV - oddział wyszkolenia
V - oddział propagandy
VI - oddział polityczno-wychowawczy
I - oddział organizacyjno-mobilizacyjny był podstawową komórką w HWSz UPA. W jego kompetencji były sprawy zaopatrzenia bojowego, uzbrojenia, organizacji i mobilizacji. Oddziałowi l podlegały wszystkie magazyny uzbrojenia, warsztaty remontowe i rusznikarskie. Jednym z najważniejszych zadań tego oddziału było gromadzenie broni i amunicji. Zdobytą bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi pracownicy oddziałów dysponowali centralnie i rozdzielali je równomiernie, stosownie do potrzeb, organizując magazyny w leśnych kryjówkach i bunkrach. Oddział l zajmował się również sprawami mobilizacyjnymi.
Początkowo próbowano przeprowadzić mobilizację rekrutów, która polegała na tym, że poborowym wysyłano pisemne zawiadomienia, wzywające do stawienia się w określonym rejonie, z odpowiednim wyposażeniem. W wypadku uchylenia się od mobilizacji groziła kara śmierci oraz represje w stosunku do rodzin poborowych. Ujawniło się jednak wówczas, że ludność Ukrainy Zachodniej nie jest chętna popierać politykę OUN i UPA. Mimo terroru i surowej dyscypliny, zmobilizowane pododdziały nie przedstawiały poważniejszej wartości bojowej. Jesienią 1944 r. UPA usiłowała przeprowadzić mobilizację na terenie Polski, w rej. Hrubieszowa, na którym z rekrutów pochodzących z poboru zorganizowano kureń. Pododdział ten jednak w pierwszej walce został rozbity; ludzie nie chcieli walczyć, a dowódca kurenia Jurczenko dobrowolnie poddał się. W takiej sytuacji dowództwo UPA zmuszone było oprzeć werbunek do oddziałów zbrojnych na zaciągu ochotniczym.
II - oddział rozpoznawczy - zajmował się sprawami wywiadu i rozpoznania wojskowego. Działalność tego oddziału polegała przede wszystkim na organizowaniu siatki wywiadowczej w terenie, zbieraniu przy jej pomocy wiadomości o ruchach wojsk przeciwnika i przekazywaniu informacji oddziałom UPA. Pracownicy wywiadu UPA rozwinęli również szeroką działalność w celu przenikania ich agentur do polskich władz administracyjnych, organizacji demokratycznych i partyjnych oraz bezpośrednio do wojska i organów bezpieczeństwa.
III - oddział gospodarczy zajmował się sprawami organizacji aparatu zaopatrzenia, mobilizacją środków materiałowych oraz ich magazynowaniem i przekazywaniem oddziałom UPA. W kompetencji aparatu gospodarczego leżało organizowanie punktów żywnościowych oraz magazynów z żywnością w kryjówkach leśnych i bunkrach. Oddział gospodarczy sprawował także opiekę nad organizacją Ukraińskiego Czerwonego Krzyża (UCzK), który miał zadanie organizowania służby medyczno-sanitarnej.
IV - oddział wyszkolenia - zajmował się sprawami szkolenia pododdziałów oraz organizacją i zabezpieczeniem procesu szkolenia w oficerskich i podoficerskich szkołach UPA.
V - oddział propagandy zajmował się działalnością propagandową na obszarach objętych działalnością UPA i OUN oraz na zewnątrz. Przez głoszenie prowokacyjnych kłamstw, skierowanych przeciwko Związkowi Radzieckiemu i Polsce, oddział propagandy usiłował wytworzyć wśród ludności ukraińskiej stan stałej niepewności, niepokoju i niezadowolenia. W tym ceiu organizowano wiece, wydawano setki broszur i tysiące ulotek. Oddział V prowadził również ożywioną działalność propagandową na zewnątrz. Jego agendy działały w USA, Kanadzie, W. Brytanii, a po zakończeniu działań wojennych i w Europie, przede wszystkim w Niemczech Zachodnich, gdzie konkurowały z polskimi ośrodkami reakcji w szkalowaniu władzy ludowej w Polsce i Związku Radzieckim.
VI - oddział polityczno-wychowawczy kierował wychowaniem ideologicznym członków oddziałów oraz szkoleniem politycznym w szkołach UPA. Aparat polityczny w UPA był szeroko rozbudowany, a jego przedstawiciele wchodzili w skład sztabów do szczebla taktycznego włącznie. Również w każdym pododdziale, do sotni włącznie, znajdował się pracownik polityczno-wychowawczy (wychownyk), który kierował tym odcinkiem pracy.
Głównemu Wojskowemu Sztabowi (HWSz) podlegały dowództwa grup operacyjnych, które miały podobną strukturę organizacyjną jak Sztab Główny. Grup operacyjnych było cztery:
- UPA-Północ, która obejmowała obszar Wołynia i Polesia
- UPA-Południe, działająca na obszarze obwodów kamieniecko-podolskiego, żytomierskiego, winnickiego i południowej części Kijowszczyzny
- UPA-Zachód obejmująca tereny Galicji Wschodniej (Lwów, Tarnopol, Stanisławów), Bukowiny, Ukrainy Zakarpackiej i południowo-wschodnią część Polski
- UPA-Wschód miała obejmować północną część obwodu żytomierskiego, północną część obwodu kijowskiego i obwód czernihowski. W rzeczywistości jednak UPA-Wschód nie istniała, gdyż idee nacjonalistyczne nie znalazły posłuchu u zamieszkującej na tych terenach ludności ukraińskiej.
Każda grupa operacyjna składała się z Okręgów Wojskowych (Wijskowyj Okruh - WO), których razem było dwanaście.
W skład grupy operacyjnej UPA-Północ wchodziły 3 okręgi wojskowe:
- l WO "Turiw"
- II WO "Zagrawa"
- III WO "Wołyń Południe"
Grupa operacyjna UPA-Południe miała również 3 okręgi:
- l WO "Chołodnyj Jar"
- II WO "Urszań"
- III WO "Winnica"
W grupie operacyjnej UPA-Zachód byto 6 okręgów wojskowych, które obejmowały:
- I WO "Lisonia" - tereny Tarnopolskiego
- li WO "Howerla" - tereny Bukowiny
- III WO "Czornij Lis" - tereny Stanisławowskiego
- IV WO "Makiwka" - rejon Stryja, Drohobycza i Sambora
- V WO "Bug" - rejon Lwowa
- VI WO "San"- tereny południowo-wschodniej części Polski
Najmniejszą jednostką terytorialnego pododdziału UPA był tzw. odcinek taktyczny (taktyczny; widtinok - TW). W skład okręgu wojskowego wchodziło przeważnie kilka odcinków taktycznych. W skład dowództwa TW wchodzili: dowódca, jego z-ca, oficer wyszkolenia, kancelaria z archiwum, łącznicy. Dowódca odcinka wchodził z urzędu w skład okręgowego prowidu OUN, gdzie piastował funkcją referenta wojskowego. Był równocześnie bezpośrednim przełożonym wszystkich pododdziałów UPA, działających na terytorium danego odcinka.
W zasadzie największą samodzielną jednostką taktyczną w UPA-Zachód był kureń (batalion), który liczył przeciętnie 400-800 ludzi. W skład dowództwa kurenia wchodzili: dowódca, jego zastępca, adiutant, oficer polityczno-wychowawczy, lekarz. Kureń składał się z 3-4 sotni (kompania).
Sotnia mogła wchodzić etetowo w skład kurenia lub działać samodzielnie. W skład dowództwa sotni wchodzili: dowódca, jego z-ca, który był równocześnie dowódcą l czoty, wychowawca polityczny (pol.-wychownyk), dowódca żandarmerii polowej, intendent, buńczuczny (szef sotni) i łącznicy. Sotnia dzieliła się na 3-4 czoty (plutony).
Czota składała się z trzech rojów (drużyn) i liczyła przeciętnie 30-50 ludzi. Rój liczył 10-12 ludzi i składał się z 2. łanków (sekcji). W skład łanka wchodziło 4-6 striłciw (strzelców).
Stopnie wojskowe w UPA zostały wprowadzone dopiero z chwilą powstania Ukraińskiej Głównej Rady Wyzwoleńczej.
STRUKTURA ORGANIZACYJNA UPA W POLSCE
W podziale terytorialnym UPA południowo-wschodnie ziemie Polski zwane przez nacjonalistów ukraińskich "Zakierzońskim Krajem", stanowiły obszar VI Okręgu Wojskowego grupy operacyjnej UPA-Zachód, oznaczony kryptonimem "Sian".
Dowódcą Okręgu VI "Sian", a równocześnie głównym dowódcą UPA w Polsce był Mirosław Onyszkiewicz "Orest". Był on także członkiem Krajowego Prowidu OUN, gdzie sprawował funkcję referenta wojskowego. W sprawach wojskowych i kadrowych M. Onyszkiewicz podlegał W. Sidorowi "Szelest" dowódcy UPA-Zachód, a w sprawach organizacyjno-politycznych J. Staruchowi "Stiah" prowidnykowi OUN w "Zakierzońskim Kraju".
Funkcję szefa sztabu piastował Iwan Szpontak "Żeleżniak", "Dubrownyk". Ponadto w skład krajowego referatu wojskowego wchodzili: adiutant dowódcy - Piotr Soroka "Bohdan", pisarz sztabu - Stefan Krysa "Bohun" oraz łącznicy i grupa ochrony.
Okręg Wojskowy "Sian" dzielił się na trzy odcinki taktyczne:
- odcinek krypt, "Łemko"
- odcinek krypt. "Bastion"
- odcinek krypt. "Daniliw"
Działalność UPA na ziemiach polskich na większą skalę rozpoczęła się od drugiej połowy 1944 r., kiedy kierownictwo UPA zarządziło przerzucenie swoich grup wypadowych z terenów położonych na wschód od rzeki Bugu i Sanu, celem walki z młodą władzą ludową pod hasłem stworzenia "Samostijnoj Ukrainy", jak również celem przeciwdziałania akcji NSZ, wyniszczających ludność ukraińską w pow. chełmskim i w pow. hrubieszowskim. NSZ jako organizacja nacjonalistyczna w zasadzie nie widziała możliwości współpracy z OUN-UPA (zdarzały się wypadki porozumień między poszczególnymi oddziałami UPA i NSZ w sprawie uzgodnienia rejonu działania). Natomiast inne organizacje reakcyjne często znajdowały platformę porozumienia z OUN-UPA.
Jedną z największych akcji UPA był napad na Hrubieszów (w nocy z 27 na 28.05.1946 r.) dokonany przez zgrupowane sotnie "Dawyda", "Dudy”, "Czausa" i "Jara" (kureń "Berkuta") pod dowództwem "Pryrwy", zrealizowany wspólnie z oddziałami WiN pod dowództwem szefa Inspektoratu Zamojskiego Mariana Gołębiowskiego "Ster". Napad miał na celu rozbicie PUBP i zniszczenie list akcji wysiedleńczej. Wymowa faktu współdziałania tych dwu organizacji jest zupełnie jednoznaczna.
Na szeroką skalę była prowadzona przez UPA tzw. Akcja Żniwna - palenie zabudowań i niszczenie zasiewów wysiedlonej ludności ukraińskiej celem niedopuszczenia osadnictwa polskiego na tych terenach.
Po rozkazie 5.07.1947 r. oddziały UPA zdemobilizowały elementy niepewne, a następnie usiłowały przedrzeć się poprzez Czechosłowację do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech. Na skutek niepowodzenia wycofały się częściowo na teren ZSRR. Spowodowane to było zlikwidowaniem bazy oparcia zaopatrzenia i wywiadu przez wysiedlenie ludności ukraińskiej z tego rejonu.
28.03.1947 r. sotnie "Hrynia" i "Stiaha" (kureń "Rena") zamordowały pod Baligrodem wiceministra obrony narodowej gen. broni Karola Świerczewskiego.
Na ziemiach odzyskanych, gdzie została przesiedlona ludność ukraińska, istniały próby reaktywowania działalności OUN i UPA przez organizowanie nowych oddziałów. Działały na tych terenach oddziały: "Olchy", "Mirona", "Klisza", i "Kucharczuka".
l Odcinek taktyczny krypt. "Łemko"
Odcinek krypt. "Łemko" istniał w latach 1945-47 obejmując południową część pow. Przemyśl, pow. Lesko, pow. Sanok, południowo-wschodnią część pow. Krosno, południową część pow. Gorlice i południowo-wschodnią część pow. Nowy Sącz.
Do końca 1945 r. istniały tutaj 2 kurenie:
I. Kureń Wasyla Andrusiaka "Rezun" w składzie sotni:
- sotnia "Worona" (dowódca "Woron") - ok. 300 ludzi
- sotnia "Konyka" (dowódca "Konyk") - ok. 280 ludzi
- sotnia "Czornoho" (dowódca "Czorny") - ok. 180 ludzi
- sotnia Jara" (dowódca "Jar") - ok. 130 ludzi
II. Kureń Wasyla Mizernego "Ren" w składzie 5 sotni:
- sotnia "Didka", później "Brodycza" - ok. 120 ludzi
- sotnia "Hromenki" (dowódca "Hromenko") - ok. 120 ludzi
- sotnia "Myrona" (dowódca "Myron") - ok. 130 ludzi
- sotnia "Burego" (dowódca "Bury", później "Bir") - ok. 120 ludzi
- soinia "Hrynia" (dowódca "Hryń") - ok. 180 ludzi
Liczebność oddziału odcinka taktycznego krypt. "Łemko" ze sztabami, ochroną, łącznikami wynosiła ok. 2000 ludzi, oprócz członków OUN. W wyniku kontrakcji Wojska Polskiego oddziały UPA poniosły tak ciężkie straty, że kureń "Rezuna" został rozwiązany, a resztki wcielone do kurenia "Rena".
Na początku 1946 r. z rozkazu M. Onyszkiewicza rozpoczęto rekonstrukcję UPA na tym terenie. Powołano dowództwo odcinka w składzie:
dowódca odcinka - Wasyl Mizerny "Ren"
z-ca dowódcy - NN "Konyk" (do II 1946)
NN "Bajda" (od III 1946)
oficer operacyjny - Roman Dybko "Wola"
oficer techniczny - NN "Inżynier"
oficer polityczny - NN "Wernyhora"
oficer personalny - NN "Kejdanec"
adiutant d-cy - NN "Hałagan"
pisarz - NN "Rostysław"
Dowództwo odcinka utworzyło na swoim terenie 2 kurenie:
I. Kureń "Bajdy" w składzie 4. sotni:
- sotnia "Burłaka" - ok. 120 ludzi
- sotnia "Hromienki" - ok. 120 ludzi
- sotnia "Łastiwki" - ok. 100 ludzi
- sotnia "Kryłacza" - ok. 90 ludzi
II. Kureń "Rena" w składzie 4. sotni:
- sotnia "Bira" - ok. 100 ludzi
- sotnia "Hrynia" - ok. 120 ludzi
- sotnia "Brodycza" - ok. 120 ludzi
- sotnia "Stiaha" - ok. 80 ludzi
Oprócz tych dwóch kureni na terenie odcinka krypt. "Łemko" działały samodzielne sotnie "Myrona" i "Smyrnego". Kurenie tego odcinka miały kryptonim "Udarnyk" a sotnie posiadały ten sam kryptonim z dodanym numerem, np. sotnia "Stiaha" miała krypt. "Udarnyk-8" ("U-8"). "Burłak"
Oddział UPA działający w latach 1945-47 w rejonie: Fredropol, Posada Rybatycka (pow. Przemyśl). Posiadał krypt. "Udarnyk-6" ("U-6"). Stacjonował w rejonie l nadrejonu "Chołodnij Jar" Okręgu l OUN.
dowódca - Włodzimierz Szczygielski "Burłak"
pol.-wych. - Józef Wowczarowski "Euhen"
buńczucznyj - Stanisław Solski "Łubka"
intendent - NN "Borkun"
komendant żandarmerii - NN "Hak"
Oddział "Burłaka" dzielił się następująco:
I czota - dowódca - NN "Wańka"
- NN "Borsuk"
- Paweł Ochota "Ostap"
1 rój - dowódca - Komorowski "Ruta"
2 rój - dowódca - NN "Czumak"
3 rój - dowódca - Józef Kostek "Moroz"
II czota - dowódca - Edward Pietruszewski "Żeliznyj" (do VIII 1946)
- Włodzimierz Daszko "Marko"
1 rój - dowódca - NN "Kuczeriawyj"
2 rój - dowódca - Michał Siklicki "Hałajda"
3 rój - dowódca - NN "Zub"
III czota - dowódca - NN "Wscicha"
1 rój - dowódca - NN "Step"
2 rój - dowódca - NN "Posrek"
3 rój - dowódca - NN "Szlujda"
Działalność oddziału m. in.: nieudany napad w grudniu 1945 r. na obóz jeniecki w Pikulicach (pow. Przemyśl), w którym przebywali Niemcy z formacji SS i Wehrmachtu, celem ich uwolnienia; w styczniu 1946 r. napad na koszary WP w Birczy (napad nie powiódł się, tutaj zginął "Konyk", z-ca "Rena"). Oddział spalił wsie: Fredropol, Guszów, Posada Rybatycka, Olszany, Zalesie. W 1947 r. bitwę z jednostkami WP koło Borownicy oddział stoczył wspólnie z oddziałem "Kryłacza" (zginęło 25 żołnierzy WP). W czerwcu 1947 r. bitwa z WP koło Grudzowa i Jawomika Ruskiego (ok. 40. żołnierzy WP zabitych). W końcu tego miesiąca przyłączono rozbitków z oddziałów "Kryłacza" i "Łastiwki". Po dołączeniu rozbitków oddział "Buriaka" wzrósł do ok. 200 ludzi. W końcu 1947 r. przeszedł na terytorium CSRS próbując przedostać się do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech.
"Łastiwka"
Oddział UPA działający w latach 194547 w rejonie II nadrejonu "Chołodnij Jar" Okręgu l OUN. dowódca - Grzegorz Jankowski (lub Janaszczuk) "Łastiwka"
pol.-wych. - NN "Kosacz"
bunczucznyj - NN "Sławka"
komendant żandarmerii - Stefan Sus "Miedwied"
Oddział "Łastiwka" dzielił się:
I czota - dowódca - NN "Zymnyj"
1 rój - dowódca - NN "Dobosz"
2 rój - dowódca - NN "Mucha"
3 rój - dowódca - NN "Wyrwa"
II czota - dowódca - NN "Żinawel"
1 rój - dowódca - NN "Woron"
2 rój - dowódca - NN "Ołyn"
3 rój - dowódca - NN "Kohut"
III czota - dowódca - NN "Martynia"
1 rój - dowódca - NN "Bitna"
2 rój - dowódca - NN "Ryś"
3 rój - dowódca - NN "Rycznyj"
Działalność oddziału: w styczniu 1946 r. napad na koszary WP w Birczy (oddział poniósł duże straty w czasie pościgu 25 zabitych). Największy wysiłek kładł na działalność sabotażowo-dywersyjną. Spalił wsie: Jabłonica Ruska, Lipa Dolna, Zahatyń i inne. Został rozbity w sierpniu 1947 r. przez pododdziały WP, jego rozbitki przyłączyły się do oddziału "Burłaka". "Hromienko"
Oddział UPA działający w latach 1945-47 na terenie rejonu lII nadrejonu "Chołodnij Jar" Okręgu l OUN. dowódca - Michał Duda "Hromienko"
pol.-wych. - NN "Zorian"
bunczucznyj - NN "Sokolenko"
Oddział "Hromienki" dzielił się:
I czota - dowódca - NN "Kier"
- NN "Bartyn"
1 rój - dowódca - NN "Komeluk"
2 rój - dowódca - NN "Smiemyj"
3 rój - dowódca - NN "Czesnok"
II czota - dowódca - NN "Chudyj"
1 rój - dowódca - NN "Wełyk"
2 rój - dowódca - Józef Klin "Kałyna"
3 rój - dowódca - NN "Łypa"
III czota - dowódca - NN "Żeleźniak"
1 rój - dowódca - Włodzimierz Wacura "Kruk"
2 rój - dowódca - NN
3 rój - dowódca - NN
Działalność oddziału: w styczniu 1946 r. napad na koszary WP w Birczy, bitwa z WP koło Jawornika Ruskiego (ok. 40 żołnierzy WP zabitych), wysadzenie mostu kolejowego pod Jarosławiem, bitwa z WP i ciężka porażka oddziału koło wsi Rzepice (ok. 30 zabitych); po tej klęsce sotnia przez dłuższy czas nie przejawia działalności. W 1947 r. oddział usiłował poprzez Czechosłowację przedostać się do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech, rozbity wycofał się na teren USSR, gdzie został rozwiązany, a M. Duda "Hromienko" przedostał się do Niemiec.
"Kryłacz"
Oddział UPA działający w latach 1946-47 na terenie rejonu IV nadrejonu "Chołodnij Jar" Okręgu l.
dowódca - Jarosław Kociołek "Kryłacz"
pol.-wych. - Eustachy Brewko "Kłym"
- Władysław Fortuna "Korcz", "Iwanyk"
buńczucznyj - NN "Obraniecz"
- Jurij Kociołek "Bihan"
intendent - NN "Kuks"
lekarz - Helmuth Krause "Marian"
komendant żandarmerii - Michajło Janisz "Znachun"
Oddział "Kryłacza" dzielił się:
I czota - dowódca - Wasyl Zając "Hołyj"
1 rój - dowódca - Iwan Borsuk "Opriszko"
2 rój - dowódca - Iwan Pschir "Mecz"
3 rój - dowódca - Iwan Duplak "Danyło"
II czota - dowódca - NN "Buh"
1 rój - dowódca - NN "Ostryj”
2 rój - dowódca - NN "Rjab"
3 rój - dowódca - NN "Czumak"
III czota - dowódca - NN "Sukatyj"
1 rój - dowódca - NN "Bystryj"
2 rój - dowódca - NN "Dołhusza"
3 rój - dowódca - Juryj Orest "Oreł" "Bir"
Oddział UPA działający w latach 1944-47 na terenie południowo-wschodniej części pow. Lesko. Został zorganizowany przez "Burego" skazanego w 1945 r. przez sąd polowy UPA na karę śmierci za złe wykonywanie rozkazów. Po nim dowództwo objął "Bir".
dowódca - Grzegorz Marchało "Bir
pol.-wych. - NN "Taras"
buńczucznyj - NN "Czypycha"
komendant żandarmerii - NN "Berkut"
Oddział "Bira" dzielił się:
I czota - dowódca - NN "Czoła"
1 rój - dowódca - NN "Hałajda"
2 rój - dowódca - NN "Koreń"
3 rój - dowódca - NN "Opryszko"
II czota - dowódca - NN "Horbowyj" (do VIII 1946)
- NN "Woroń"
1 rój - dowódca - NN "Czumak"
2 rój - dowódca - NN "Dunaj"
3 rój - dowódca - NN "Sławko"
III czota - dowódca - NN "Jar" (d-ca czoty szkolnej)
1 rój - dowódca - NN "Hucuł"
2 rój - dowódca - NN "Łebeć"
3 rój - dowódca - NN "Hołub"
Działalność oddziału: bitwy z WP w lesie Tupińskim k. Baligrodu w Wetlinie (35 żołnierzy WP zabitych). Największą działalność oddział przejawiał w 1946 r. w czasie tzw. Akcji żniwnej (palenie zbiorów zbóż po wysiedlonych). Spalił wsie: Cisną, Tworylne, Kryłe, Hujski, Zatwarnica, Suche Rzeki, Bergi, Ustrzyki Górne. W marcu 1947 r. wraz z sotnią "Karmeluka" (przybyłą z ZSRR} przeszedł na teren Czechosłowacji, gdzie został rozbity.
"Brodycz"
Oddział UPA działający w latach 1945-47 na terenie pow. Sanok (później działał na terenie pow. Gorlice i Krosno). Został zorganizowany jako sotnia "Didka", który w maju 1946 r. został przeniesiony do siatki cywilnej OUN w pow. Lesko.
dowódca - Roman Hrobelski "Brodycz", "Roman"
pol.-wych. - Antoni Gilewicz "Bojko"
buńczucznyj - NN "Jaszczurka"
komendant żandarmerii - NN "Hrym"
Oddział "Brodycza" dzielił się:
I czota - dowódca - NN "Korab"
1 rój - dowódca - NN "Uran"
2 rój - dowódca - NN "Kora"
3 rój - dowódca - NN "Najda"
II czota - dowódca - NN "Dorosz"
1 rój - dowódca - NN "Żeleznyj"
2 rój - dowódca - NN "Palij"
3 rój - dowódca - NN "Rajter"
III crota - dowódca - NN "Krucza"
1 rój - dowódca - NN "Czyż"
2 rój - dowódca - NN "Nowyj"
3 rój - dowódca - NN "lwa"
Działalność oddziału: napad na lokal komisji wyborczej w Świetnicy i Ujściu Ruskim, trzykrotny napad na strażnicę WOP k. wsi Regietów Wyżny, spalenie wsi Czarne Zadynie, Zyndramowo, Smierykowice, Gładyszów.
"Hryń"
Oddział UPA działający w latach 1944-47 na terenie pow. Krosno, a następnie na terenie pow. Sanok,
dowódca - Stebelski "Hryń"
pol.-wych. - NN "Ciapka"
- NN "Prykuń"
buriczucznyj - NN "Prykuj"
komendant żandarmerii - NN "Sokół”
Oddział "Hrynia" dzielił się:
I czota - dowódca - NN "Hram"
1 rój - dowódca - NN "Bojowszczyk" (do l 1947), NN "Zajczyk"
2 rój - dowódca - NN "Łoza" (do l 1947), NN "Wołyniec"
3 rój - dowódca - NN "Ostrowerh"
II czota - dowódca - NN "Ryszok" (do XII 1946), NN "Orih"
1 rój - dowódca - NN "Wyrwa"
2 rój - dowódca - NN "Dunaj"
3 rój - dowódca - NN "Zając"
III czota - dowódca - NN "Sohił (do XII 1946), NN "Dunia"
1 rój - dowódca - NN "Bystryj"
2 rój - dowódca - NN "Czornyj"
3 rój - dowódca - NN "Sosna"
Działalność oddziału: napady na Werełko (40 żołnierzy WP zabitych, 40 zaginionych), Wysoczne (10 żołnierzy WP zabitych), Średnie (15 żołnierzy WP zabitych), Czaszyn (4 oficerów i 2 podoficerów). Oddział spalił wsie: Buszniki, Pursok, Bukowo, Tarnawa, Poręż. "Stiah"
Oddział UPA działający w latach 1946-47 na terenie pow. Krosno, a następnie na terenie pow. Sanok i na terenie Czechosłowacji.
dowódca - NN "Stiah"
pol.-wych. - NN "Sołomka"
buńczucznyj - NN "Sołowij"
Oddział "Stiaha" dzielił się:
I czota - dowódca - NN "Żeńko"
1 rój - dowódca - NN "Jarosław"
2 rój - dowódca - NN Jawir"
3 rój - dowódca - NN "Suh" (do stycznia 1947), NN "Palyj"
II czota - dowódca - NN "Bajrak"
1 rój - dowódca - NN "Oreł"
2 rój - dowódca - Roman Postrak "Witaniuk"
3 rój - dowódca - NN "Cwirkuń"
Oddział ten miał charakter sotni szkoleniowej dla najmłodszych roczników, zasilających kureń "Rena".
Działalność oddziału: napad na wieś Prusik (zamordowano 12 członków ORMO), napad na wieś Buków (zamordowano ok. 50 żołnierzy WP), udział w zamordowaniu gen. broni Karola Świerczewskiego, spalenie wsi Patnawice, Ratkowice, Tarnawa, Dudynce.
W 1947 r. oddział "Stiaha" został rozbity przez pododdziały WP i oddziały czechosłowackie w okrążeniu pod granicą. Rozbitki oddziału "Stiaha" wycofały się do USRR.
"Myron" - Oddział UPA działający do końca 1945 r. w składzie kurenia "Rena", a następnie jako samodzielny pododdział na terenie pow. Przemyśl, a następnie na terenie pow. Brzeg n. Odrą,
Dowódcą był Myron Onyszkiewicz "Myron", który w końcu 1945 r. odszedł na teren USRR, skąd powrócił w marcu 1947 r. na teren Polski, zalegalizował się i wyjechał na ziemie odzyskane, gdzie zorganizował 5-osobowy oddział działający do końca 1947 r.
"Smyrnyj" - Oddział UPA działający w latach 1945-48 na terenie pow. Gorlice i Nowy Sącz jako samodzielny pododdział. Dowódcą sotni był Michał Fedak "Smyrnyj". W 1947 r. sotnia "Smyrnego" została rozbita przez WP w pow. gorlickim, gdy usiłowała przedostać się na terytorium Czechosłowacji. Część oddziału, która się przedostała została rozbita po raz drugi przez oddziały czechosłowackie. Drobne grupki wróciły do Polski, gdzie działały do 1948 r. Sotnia "Smyrnego" liczyła ok. 150 ludzi.
II Odcinek taktyczny krypt. "Bastion"
Odcinek krypt. "Bastion" istniał w latach 1944-47 na terenie pow. Jarosław, Lubaczów, Tomaszów Lubelski (południowa część).
Dowództwo odcinka stanowili:
dowódca - Iwan Szpontak "Żeleźniak"
z-ca dowódcy - Jan Szymański "Szum"
szef sztabu - Stefan Hałas "Jaryj"
oficer polityczny - NN "Derkacz", a następnie
- NN "Sokił"
oficer personalny - Grzegorz Kudryk "Kamień", "Karpo"
pisarz - Dymitr Sajczuk "Mitia"
W skład kurenia "Żeleźniaka" noszącego krypt. "Miesniki" wchodziło 4 sotnie:
- sotnia "Kałynowicza" - ok. 110 ludzi
- sotnia "Tuczy" - ok. 100 ludzi
- sotnia "Szuma" - ok. 160 ludzi
- sotnia "Kruka" - ok. 80 ludzi
Oprócz kurenia "Żeleźniaka" działał na tym terenie samodzielny pododdział "Bryla".
W 1944 r. również na tym terenie działał oddział krypt. "Zahrawa", a w latach 1947-48 oddziały: "Arkusz" i "Trytor" złożone z rozbitków oddziałów kurenia "Żeleźniaka". "Kałynowicz" krypt. "Miesniki-1" ("M-1")
Oddział UPA działający w latach 1946-47 na terenie całego odcinka taktycznego krypt. "Bastion".
dowódca - Grzegorz Mazur "Kałynowicz" (dowództwo nad sotnią objął po odejściu
NN "Pidkowa" na terenie USRR w IV 1946 r.)
z-ca dowódcy - Iwan Wańkowicz "Wowk"
buńczucznyj - Mikołaj Szostak "Łysica"
d-ca grupy wywiadowczej - Jurko Mac "Witer"
lekarz - Michał Macełko "Monomach"
Oddział "Kałynowicza" dzielił się:
I czota - dowódca - NN "Haj"
1 rój - dowódca - NN "Sorokatyj"
2 rój - dowódca - Teodor Komar "Kit"
3 rój - dowódca - NN "Czumak"
II czota - dowódca - NN "Myron"
1 rój - dowódca - Michał Ihnat "Kijko"
2 rój - dowódca - NN "Wilha"
3 rój - dowódca - NN "Łuh"
III czota - dowódca - NN "Ihor"
1 rój - dowódca - NN "Mur"
2 rój - dowódca - NN "Rotmir"
3 rój - dowódca - NN "Watra"
Działalność oddziału: używany był głównie do akcji propagandowej, napadów rabunkowych, najaktywniejszy w czasie tzw. Akcji żniwnej. Sotnia została rozbita przez WP w czerwcu 1947 r., rozproszone grupy wycofały się do USRR.
"Szum" krypt, "M-2"
Oddział UPA działający w latach 1944-47 na terenie pow. Tomaszów Lubelski i Lubaczów.
dowódca - Jan Szymański "Szum"
buńczucznyj - NN "Orłyk"
Oddział "Szuma" dzielił się:
I czota - dowódca - Andrzej Gil "Gonta" (miał 4 roje)
II czota - dowódca - Żyć "Łystek", a następnie
- NN "Dym" (miał 3 roje)
III czota - dowódca - Dmytro Babek "Surma" (miał 4 roje)
W styczniu 1946 r. do oddziału "Szuma" została wcielona jako 4. czota "Dobosza" z sotni "Sztyla". Sotnia "Szuma" brała udział w napadzie na stację PKP w Uhnowie i rozbiciu jednostki WP (ok. 20 zabitych oficerów i żołnierzy WP), napadzie na stację w Oleszycach (punkt zborny ewakuowanej ludności ukraińskiej), na jednostkę WP w Lubyczy Królewskiej (zabito 17 żołnierzy i oficerów WP) i wysadzenie mostu kolejowego pod Jarosławiem. Oddział "Szuma" spalił w maju 1947 r. 11 wsi w gminie Wisznica, pow. Włodawa. Oddział został rozbity w czerwcu 1947 r. k, wsi Wierzbica (zabitych 102, ujętych 35 członków). "Szum" zginął we wrześniu t.r. k. wsi Werchrata. Resztki wchodziły w skład oddziału "Arkusza".
"Tucza" krypt. "M-3"
Oddział UPA działający w latach 1944-47 na terenie pow. Jarosław,
dowódca - Michał Semaszyn "Tucza" (dowódcą został w VI 1945 r. po śmierci NN "Bałaj")
z-ca dowódcy - Mikołaj Dubik "Orest"
pol.-wych. - Grzegorz Kudryk "Kamień", "Karpo"
- NN "Szeremeta" buńczucznyj - NN "Łys"
komendant żandarmerii - NN "Kruk"
intendent - NN "Znak"
Oddział "Tuczy" dzielił się:
l czota - dowódca - NN "Dub"
1 rój - dowódca - NN "Tysa"
2 rój - dowódca - NN "Wołk"
3 rój - dowódca - NN "Szpak"
II czota - dowódca - NN "Bej"
1 rój - dowódca - NN "Buk"
2 rój - dowódca - NN "Sałatowicz"
3 rój - dowódca - NN "Fuks"
III czota - dowódca - Włodzimierz Semcho (lub Semcha)
1 rój - dowódca - NN "Kowal"
2 rój - dowódca - NN "Chwytewyj"
3 rój - dowódca - NN "Koreń"
Miejsce postoju oddziału "Tuczy" znajdowało się w lasach sieniawskich, gdzie w lutym 1946 r. stoczył ciężki bój z oddziałami WP (ok. 40 żołnierzy i oficerów WP zostało zabitych). Brał udział w napadzie na stację PKP-Oleszyce, wysadził most pod Jarosławiem, dokonał napadu na szpital powiatowy w Lubaczowie, w celu zdobycia lekarstw i narzędzi chirurgicznych.
W połowie 1947 r. oddział został rozwiązany i częściowo przeszedł na tereny USRR, a niektóre grupy wyjechały na ziemie odzyskane. Resztki wchodziły później w skład oddziału "Arkusza". W 1948 r. "Tucza" zorganizował 8-osobowy oddział działający na terenie pow.: Biskupiec, Lidzbark, Braniewo, woj. olsztyńskie.
"Kruk" krypt, "M-4"
Oddział UPA działający w latach 1946-47 na terenie pow.: Przemyśl, Radymno, Jarosław, Lubaczów, Tomaszów Lubelski,
dowódca - Grzegorz Łewko "Kruk"
z-ca dowódcy - Mikołaj Litwin "Kołoś"
pol.-wych. - Michał Pich "Chmiel"
buńczucznyj - NN "Snih"
intendent - NN "Horyń"
lekarz - NN "Zielony"
Oddział "Kruka" dzielił się.:
I czota - dowódca - NN "Wołodko"
1 rój - dowódca - Michał Jakubowicz "Misiecz"
2 rój - dowódca - NN "Dan"
3 rój - dowódca - NN "Kołos"
II czota - dowódca - Wasyl Odyneć "Orih"
1 rój - dowódca - Mikołaj Szczurko "Suh"
2 rój - dowódca - NN "Łewko"
III czota - dowódca - NN "Snihor"
1 rój - dowódca - NN "Czech"
2 rój - dowódca - NN "Bihun"
3 rój - dowódca - NN "Dnistr"
Działalność oddziału: napad na posterunek MO w m. Młynów, napad na wieś Kobylnica Ruska (zamordowano 5 rodzin polskich), bój z MO z Radymna (zabitych ok. 20 funkcjonariuszy MO). Spalenie wsi: Stybno, Strybienice, Barycz, Zdawuta, Dusinie, Zaliwy, Chotyniec, Gaje. Napad na samochód WP i zamordowanie 5 oficerów i 9 podoficerów. Oddział został rozbity w marcu 1947 r., a jego resztki zasiliły oddział "Arkusza".
"Brył" - Oddział UPA działający w latach 1946-47 na terenie pow. Lubaczów. Przybył pod koniec 1946 r. z USRR. Działał na ziemiach polskich do VIII 1947 r,
dowódca - NN "Bryl" (zabity w V 1947 r., w walce z grupą operacyjną BP i oddziałem WP
koło m. Cytula, dowództwo po nim objął NN "Sahajdaczny")
Oddział "Bryla" dzielił się:
I czota - dowódca - NN "Sohił" (4 roje)
II czota - dowódca - NN "Bania" (3 roje)
III Odcinek taktyczny krypt. "Daniliw"
Odcinek krypt. "Daniliw" istniał w latach 1944-47 na terenie powiatów: Hrubieszów, Włodawa, południowa część Białej Podlaskiej i wschodnia część Tomaszowskiego tworząc rejon działania IV kurenia i wschodnią część pow. Tomaszów Lub. tworząc rejon działania IV kurenia Grupy UPA krypt. "Sian".
W skład dowództwa odcinka wchodzili:
dowódca - NN "Jahoda" (III IX 1945)
- Eugeniusz Sztendera "Pryrwa" (X 1945-X 1946)
- Włodzimierz Soroczak "Berku” (XI 1946-X 1947)
- szef sztabu - Piotr Łahoda "Hromowyj", "Wujek" (IX 1946-X 1947)
- pisarz - NN "Ciatywa" (IX 1946-II 1947)
- Bogdan Chmel "Chmełyk" (lil-X 1947)
W skład IV kurenia wchodziły cztery sotnie:
- sotnia Jara" - ok. 100 ludzi
- sotnia "Czausa" - ok. 80 ludzi
- sotnia "Dudy" - ok. 80 ludzi
- sotnia "Dawyda" - ok. 60 ludzi
Oprócz tych sotni na terenie odcinka krypt. "Daniliw", działał samodzielny pododdział "Wołodi", podporządkowany dowódcy odcinka, ale nie wchodzący w skład kurenia.
"Jar" krypt. "Wowki l" ("W-l")
Oddział UPA działający w latach 1945-46 na terenie całego odcinka krypt. "Daniliw". W lutym 1946 r. sotnia została częściowo rozbita przez Armię Czerwoną w okolicach wsi Liski (pow. Hrubieszów). Tu zginął pierwszy jej d-ca "Krapka", dowództwo nad oddziałem objął Michał Kuczer "Jar".
Oddział dzielił się na dwie czoty:
I czota - dowódca - NN "Arkusz"
II czota - dowódca - NN "Kryłatyj"
Oddział brał m. in udział w spaleniu wsi Rzeczyca i napadzie na Hrubieszów w 1946 r. Resztki przeszły do oddziału "Kryłacza".
"Czaus" krypt. "W-ll"
Oddział UPA działający w latach 1945-46 na terenie pow.: Włodawa, Hrubieszów i Tomaszów Lubelski, Oddział przybył z terenów USRR jako czasowo odkomenderowany na tereny "Zakierzońskiego Kraju". Nie posiadał zorganizowanych czot, a dzielił się w 1945 r. na 4 roje, w latach następnych na 3 roje.
dowódca - Wasyl Kral "Czaus"
buńczucznyj - NN "Szepel"
1 rój - dowódca - NN "Ruczaj"
2 rój - dowódca - NN "Hroza"
3 rój - dowódca - NN "Czumak"
Działalność oddziału: brał udział w napadzie na Hrubieszów w 1946 r., rozbiciu oddziału WP k. Uhnowa i Waręża w pow. Hrubieszów (67 żołnierzy i oficerów WP zabitych); spalił wsie: Krzewica i Korczanin.
"Duda" krypt. "W-lll"
Oddział UPA działający w latach 1945-47 na terenie całego odcinka krypt. "Daniliw".
dowódca - Eugeniusz Jaszczuk "Duda"
pol.-wych. - NN "Zenko"
buńczucznyj - NN "Alosza"
komendant żandarmerii - NN "Wańka"
Działalność oddziału: brał udział w spaleniu wsi Rzeczyca, w napadzie na Hrubieszów w 1946 r. "Duda" zginął w walce z oddziałami WP k. wsi Dołhobyczów (pow. Hrubieszów) we wrześniu 1947 r. Po jego śmierci oddział uległ rozproszeniu, a część członków znalazła się w oddziale "Hromowego".
"Dawyd" krypt. "W-IV"
Oddział UPA działający w latach 1945-47 na terenie pow. Hrubieszów.
dowódca - Stefan Prystupa "Dawyd"
buńczucznyj - Wasyl Klimczak "Sarmacz"
Oddział "Dawyda" dzielił się:
I czota - dowódca - NN "Kropla" (do VI 1946) - Rornan Kowalczyk "Orłyk"
1 rój - dowódca - Paweł Kich "Fala"
2 rój - dowódca - NN "Wrona"
3 rój - dowódca - NN "Wróbel"
II czota - dowódca - NN "Kruk"
1 rój - dowódca - NN "Breza"
2 rój - dowódca - NN "Ołyn"
3 rój - dowódca - NN "Hrab"
Działalność oddziału: udział w napadzie na Hrubieszów w 1946 r., walka z WP k. Olsztynowa, gdzie zginął czołowy NN "Kropla". W czerwcu 1947 r. sotnia została rozproszona ("Dawyd" zginął). Resztki weszły w skład oddziału "Hromowego".
"Wołodia" - Oddział UPA działający w latach 1946-47 na terenie pow. Włodawa i południowej części pow. Biała Podlaska. Został zorganizowany z członków OUN. Uprawiał głównie napady rabunkowe i palenie zabudowań ludności ewakuowanej. Dowódcą oddziału był Iwan Romaneczko "Wołodia" (nadrejonowy prowidnyk OUN nadrejonu krypt. "Łewada" III Okręgu). We wrześniu 1947 r. w czasie starcia z oddziałem WP "Wołodia" został zabity, a oddział uległ rozproszeniu. W 1946 r. oddział liczył 25 ludzi, a w 1947 r. rozrósł się do 120 ludzi.
ODDZIAŁY DZIAŁAJĄCE PO ROZBICIU UPA W 1947 R.
"Arkusz" - Oddział UPA działający w drugiej pół. 1947 r. i w l pół. 1948 r. na terenie pow. Tomaszów Lubelski. Skadał się z rozbitków różnych oddziałów, których dowódcy zostali zabici. Dzieliła się na grupy:
- grupa z b. sotni "Kruka" - 50 ludzi
- grupa z b. sotni "Szuma" - 30 ludzi
- grupa z b. sotni "Tuczy" - 15 ludzi
- grupa "Krupki" (przybyła z USRR) - 150 ludzi
- grupa "Jahody" - 20 ludzi
Działalność oddziału: ostrzelanie strażnicy WOP, napady na posterunki MO w Uhnowie i Olchówku i spalenie tych wsi, ponadto spalenie wsi Szczepiatyn, Krzewica i Wasylów. Dowódcą oddziału był NN "Arkusz" (b. czołowy sotni "Jara"). Liczebność: VIII 1947 r - ok. 240 ludzi, X 1947 - ok. 70 ludzi.
"Hromowyj" - Oddział UPA działający w drugiej pół. 1947 r. i w l pół. 1948 r. na terenie pow. Hrubieszów, Włodawa i Tomaszów Lubelski. Składał się z rozbitków oddziałów UPA i SB z b. okręgu III OUN i III odcinka UPA krypt. "Daniliw". Oddział tworzyły następujące grupy:
bojówka SB - dowódca Mikołaj Konowałow "Bohun" - 15 ludzi grupa z b. sotni "Dudy" - dowódca Eugeniusz Jaszczuk "Duda" - 40 ludzi grupa z b. sotni "Dawyda" - dowódca Stefan Prystupa " Dawyd" - 50 ludzi grupa z b. sotni "Czausa" - dowódca Wasyl Kral "Czaus" - 50 ludzi
bojówka SB - dowódca Leon Łapiński "Zenon" - 20 ludzi [agent UB-NKWD - Wyd. "Retro"] grupa gospodarcza - dowódca NN "Orłyk" - 15 ludzi grupa gospodarcza - dowódca NN "Czort" - 15 ludzi
Dowódcą oddziału był Piotr Łahoda "Hromowyj" (b. szef sztabu III odcinka UPA krypt. "Daniliw").
Działalność oddziału: spalił wsie: Uhrynów, Todorkowice, Smoligów, Hołubię, Wereszyn, Wojsławice, Rzeczyca, Starogród; napad na posterunek MO w m. Przemysław, spalenie szkoły w Dołhobyczowie. W sierpniu 1947 r. oddział zrobił zasadzkę na szosie Hrubieszów-Dołhobyczów na oddział WP (ok. 60 żołnierzy zabitych).
"Jaseń" - Oddział UPA-OUN działający w 1948 r. na terenie pow. Mrągowo, Bartoszyce i Kętrzyn (woj. olsztyńskie). Była to bojówka SB z b. III Okręgu OUN, która przeszła na ten teren z rozkazu prowidnyka III Okręgu Eugeniusza Sztendery "Pryrwa", kierującego jej działalnością, aż do likwidacji tego oddziału w październiku 1948 r. Dowódcą był Władysław Mielniczuk "Jaseń". Liczył 18 osób.
"Klisz" - Oddział UPA-OUN działający w 1948 r. na terenie pow. Morąg i Pasłęk (woj. olsztyńskie). Dzielił się na trzy grupy:
- grupa Jana Mazurko - 11 osób
- grupa Romana Klisza - 6 osób
- grupa Andrzeja Polemika - 14 osób
Dowódcą był Włodzimierz Klisz "Dnipro". Liczył 31 osób.
"Kucharczuk" - Oddział UPA-OUN działający w 1948 r. na terenie pow. Kętrzyn (woj. olsztyńskie), gdzie przeniósł się z pow. Hrubieszów. Utrzymywał kontakty z członkami II Okręgu OUN i III odcinka UPA krypt. "Daniliw". Dowódcą był Mikołaj Kucharczuk "Burewij". Liczył ok. 15 osób.
"Olcha" - Oddział UPA-OUN działający w 1948 r. na terenie pow. Braniewo, Morąg i Pasłęk (woj. olsztyńskie). Dowódcą był Olcha "Hiżak". Liczył 20 osób.
"Orlenko" - Oddział UPA działający w 1947 r. w pow. Lesko. Przybył pod koniec 1946 r. z terenów USRR. Dowódcą był NN "Orlenko". Liczył ok. 50 osób.
"Sztyl" - Oddział UPA działający w latach 1945-46 r. po obu stronach granicy polsko-radzieckiej na wysokości pow. Włodawa, Chełm. Podporządkowany był czasowo dowódcy kurenia NN "Jahoda". Dzielił się na 2 czoty:
l czota - dowódca - NN "Hajduk" (do X 1945), NN "Dobosz"
II czota - dowódca - NN "Ostapieńko"
W styczniu 1946 r. czota "Dobosza" została wcielona do sotni "Szuma", a czota "Ostapieńki" przeszła na teren ZSRR. Dowódcą był NN "Sztyl". Liczył ok. 100 osób.
"Taras Szewczenko" - Oddział UPA działający w latach 1946-47 r. w pow. Jasło i Nowy Sącz. Oddział przybył z terenów USRR, składał się z rozbitków różnych sotni. W styczniu 1947 r. stoczył dwie bitwy z oddziałami WP: koło m. Izby (zabijając 12 żołnierzy WP) i k. m, Polany (zabijając 17 żołnierzy WP). Dowódcą był NN "Hryć". Liczył ok. 40 osób.
"Trytor"
Oddział UPA działający w 1948 r. na terenie pow. Tomaszów Lubelski. Składał się z rozbitków oddziału "Hromowego" i był podzielony na dwie grupy:
- grupa NN "Czort" - 20 osób
- grupa Stefana Prystupy "Dawyd" - 30 osób
Oddział nakładał kontyngenty na miejscową ludność, rabował inwentarz oraz spalił wsie: Korczmin, Budynin, Warchota, Oserdow i Przewodów. Dowódcą był NN "Trytor", zastępcą dowódcy Roman Żarski. Liczył ok. 55 osób.
"Wołodko", dowódcą grupy na terenie Wrocławia - "Ukraińska Powstańcza Armia" (UPA) - Organizacja OUN-UPA działająca w latach 1947-51 na terenie Wrocławia, Wołowa i Środy Śląskiej (woj. Wrocław). Dowódcą całości był Władysław KarasiewiczJan Kret "Bilski". Organizacja liczyła ok. 15 osób.
1. Zarządzeniem Państwowego Komitetu Bezpieczeństwa z dnia 17 kwietnia 1947 r. oraz rozkazem Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z tegoż dnia postanowiono przeprowadzić na południowo-wschodnich terenach Polski akcję specjalną pod kryptonimem "Wisła", celem której było ostateczne zlikwidowanie oddziałów UPA na tych terenach. Zgodnie z decyzją rządu polskiego jednostki biorące udział w akcji "Wisła" miały jednocześnie udzielić pomoc/ Państwowemu Urzędowi Repatriacyjnemu w przesiedleniu ludności ukraińskiej na północno-zachodnie tereny Polski.
W tym celu utworzona została Grupa Operacyjna "Wisła" w sile czterech dywizji WP, jednej kombinowanej dywizji KBW oraz kilku jednostek specjalnych.
G.O. "Wisła" prowadziła swoją działalność wojskową w ścisłym współdziałaniu z terenowymi organami bezpieczeństwa i jednostkami WOP.
Zarządzeniem PKB z dnia 17 lipca 1947 t. rozwiązano G.O. "Wisła" z dniem 31 lipca t.r. W wyniku działania G.O. "Wisła" podziemie ukraińskie zostało całkowicie rozbite.
2. Całkowicie kontrolowana przez agenta UB-NKWD Leona Łapińskiego ps. "Zenon" - Wyć "Retro"
3. "Zenon" - wybitny agent NKWD i UB, wmontowany w struktury OUN od pierwszych miesięcy wyzwolenia. Spowodował ogromne straty osobowe, m. in. wskazął UB miejsce pobytu "Oresta". W latach 1949-54 zorganizował i penetrował fikcyjną siatkę OUN i utrzymywał kontakty z Banderą.Operacja "C-1" była jedną z dwóch dużych prowokacji przeprowadzonych przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Głównym przeciwnikiem bezpieki były pozostałości ukraińskiego podziemia w Polsce, emigracyjne struktury banderowskiej frakcji OUN i wywiady Wielkiej Brytanii i USA (niemal identyczna w założeniach była "gra" operacyjna o kryptonimie "Cezary", gdy powołano fikcyjną tzw. V Komendę Zrzeszenia "Win", wymierzona była ona przeciwko polskim środowiskom niepodległościowym).W ramach operacji "C-1" MBP, przy pomocy komunistycznych służb specjalnych ZSRS i Czechosłowacji, powołano do życia fikcyjną ukraińską strukturę, która w latach 1950-1954 pełniła funkcję głównego "pomostu" łączącego środowiska emigracyjne z podziemiem na Ukrainie sowieckiej. Na jej czele od samego początku stał dawny członek OUN Leon Łapiński "Zenon", który w 1948 r. został zwerbowany przez MBP jako agent "Bogusław". W prowokację wciągnięto kilkadziesiąt, nieświadomych prawdziwego charakteru "konspiracji", osób. "Siatka" Łapińskiego utrzymywała stały kontakt z Zachodem i konspiracją na terenie ZSRS. Dzięki agentowi, MBP przez kilka lat kontrolowało kanały łącznikowe, którymi przesyłano instrukcje, pieniądze, sprawozdania, radiostacje, broń i materiały propagandowe. Ukraińscy łącznicy przerzucani byli do Polski i ZSRS zarówno drogą lądową, jak i samolotami, łodzią podwodną, czy balonami. W trakcie "gry" bezpieka nie cofała się przed zabójstwami. Prowokacja "C-1" zakończona została w 1954 r. W prasie kwestie tę - z inspiracji MBP - przedstawiono jako likwidację "angielskiej siatki szpiegowskiej". Zatrzymane osoby skazane zostały na długoletnie więzienia. Wydano też kilka wyroków śmierci (zamienionych następnie na dożywocie). W czasie finalizowania przedsięwzięcia z "organizacji konspiracyjnej" umiejętnie wyprowadzono umiejscowioną w niej agenturę, m.in. sfingowano samobójstwo Leona Łapińskiego - agenta "Bogusława".